Τι αποφάσισε η Συνοδός Κορυφής και τι πρόκειται να γίνει

του Νίκου Στεριανού

Κορυφαίο γεγονός των τελευταίων ημερών- όπως άλλωστε ήταν αναμενόμενο- υπήρξε η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 24 και 25 του Μαρτίου. Η Σύνοδος αυτή έγινε κάτω από το βάρος της πολιτικής κρίσης στην Πορτογαλία και της αυξημένης πίεσης των αγορών στις οικονομίες του ευρωπαϊκού Νότου. Συγκεκριμένα, την περασμένη Πέμπτη (24/3), μια μέρα μετά την πτώση της Κυβέρνησης Σόκρατες, οι διεθνείς οίκοι FITCH και  STANDARD & POOR’S υποβάθμισαν την πιστοληπτική ικανότητα της Πορτογαλίας ενώ η MOODY’S INVESTOR SERVICE προχώρησε σε υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας 30 ισπανικών τραπεζών. Την ίδια ώρα τα spreads των ομολόγων αυτών των χωρών και της Ελλάδας έπαιρναν και πάλι την ανιούσα.

Μια μέρα πριν, την Τετάρτη 23/3 ο γνωστός επενδυτής Τζ. Σόροςδημοσίευε στην βελγική οικονομική εφημερίδα Λ’ ΕΚΟ ένα άρθρο που έφερε τον τίτλο «Διχασμένη ξανά η Ευρώπη;». Στο άρθρο αυτό ο Τζ. Σόρος ούτε λίγο ούτε πολύ ομολογεί πως η κρίση της Ευρωπαϊκής Ένωσης αγκαλιάζει το σύνολο της οικονομικής και πολιτικής της ζωής, είναι δηλαδή καθολική και συνεπώς καθόλου εύκολη στην αντιμετώπισή της. «Η κρίση του ευρώ, όπως αποκαλείται- λέει ο Σόρος-, αντιμετωπίζεται ως αμιγώς συναλλαγματική κρίση, ενώ ταυτόχρονα είναι δημοσιονομική ή ακόμη και τραπεζική κρίση… Η αλήθεια είναι πως η κρίση που ταλανίζει την Ευρώπη δεν είναι μόνο οικονομική και χρηματοοικονομική αλλά, κατά συνέπεια, και πολιτική». Και προσθέτει: «Ουσιαστικά, η λύση που σκοπεύει να εφαρμόσει η Ευρώπη υπαγορεύεται από τη Γερμανία, η οποία διαθέτει τα δημόσια πιστωτικά κεφάλαια που απαιτούνται για κάθε λύση. Η προσπάθεια της Γαλλίας να επηρεάσει το αποτέλεσμα προσέκρουσε τελικά στην εξάρτησή της από τη στενή συμμαχία που διατηρεί με τη Γερμανία για εξασφάλιση της κορυφαίας αξιολόγησης (AAA) για το χρέος της». Σύμφωνα με τον Σόρος «όταν τέθηκε σε ισχύ το ευρώ, εκτιμάτο ότι θα φέρει σύγκλιση μεταξύ των ευρωπαϊκών οικονομιών. Αντί για σύγκλιση, όμως, έφερε απόκλιση», ενώ στην παρούσα φάση«η Γερμανία διασώζει τα υπερχρεωμένα κράτη με σκοπό να προστατέψει το δικό της τραπεζικό σύστημα». 

Η κατάληξη της Γερμανικής συνταγής, κατά τον αμερικανό επενδυτή, δεν θα είναι καθόλου ευχάριστη για τα αδύναμα ευρωπαϊκά κράτη. «Αυτό που θα βιώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση- αναφέρει ο Σόρος- θα είναι ακόμη χειρότερο από μία ‘‘χαμένη δεκαετία’’: θα βιώσει μια χρονική απόκλιση, καθώς οι πλεονασματικές χώρες θα προχωρούν δυναμικά μπροστά, ενώ οι ελλειμματικές χώρες θα μένουν πίσω εξαιτίας της υπέρογκης δανειακής τους επιβάρυνσης… Οι κανονισμοί που θα τεθούν σε ισχύ στα τέλη Μαρτίου, οι οποίοι αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της Ευρώπης δύο ταχυτήτων, θα προκαλέσουν αίσθημα αγανάκτησης, το οποίο διακυβεύει την πολιτική συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης… Η προοπτική της Ευρώπης δύο ταχυτήτων θα υπονομεύσει την πολιτική συνοχή της Ευρώπης- και μαζί με αυτή την ικανότητά της να ενεργεί με ομοφωνία όταν χρειάζεται. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, παράλληλα με την εφαρμογή του μηχανισμού επίλυσης κρίσεων της ΕΕ, θα πρέπει να αναγνωριστεί και η ανάγκη για ένα επόμενο βήμα στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Διαφορετικά, τα ελλειμματικά κράτη δεν θα έχουν λόγο να ελπίζουν, θεωρώντας ότι ακόμη και εάν προσπαθήσουν σκληρά δεν θα καταφέρουν να βγουν μια μέρα από τη δύσκολη θέση».

Στην πραγματικότητα, αυτό που λέει ο Σόρος είναι πως οι ισχυρές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης χρησιμοποιούν την Ένωση για να ξεπεράσουν την κρίση τους σε βάρος των πιο αδύναμων χωρών. Αυτή είναι η ευρωπαϊκή ιδιομορφία στην παρούσα κατάσταση, την οποία ο Σόρος αντιμετωπίζει αποσπασματικά χωρίς να την εντάσσει στην παγκόσμια διάστασή της, όπως άλλωστε θα όφειλε, αφού η κρίση δεν είναι μόνο ευρωπαϊκή. Κυρίως είναι παγκόσμια. Παρόλα αυτά έχει δίκιο. Πάντα οι ισχυροί του κόσμου φόρτωναν την κρίση τους στις πλάτες των λιγότερων ισχυρών και των εντελώς ανίσχυρων, τους οποίος και καταλήστευαν. Οι κίνδυνοι που εμπεριέχει μια τέτοια πρακτική δεν είναι καθόλου αμελητέοι. Όμως άλλη λύση, σε καταστάσεις κρίσεων, ο καπιταλισμός δεν έχει αναδείξει πλην της περίπτωσης εκείνης που λαοί παίρνουν την τύχη τους στα χέρια τους. Ας δούμε όμως τι μας λέει για όλα αυτά η τελευταία Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. και οι αποφάσεις που λήφθησαν

Η Σύνοδος Κορυφής και η Κρίση: Αποφάσεις υπό αναβολή…

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 24 και 25 Μαρτίου επικύρωσε τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της Ευρωζώνης (11 Μαρτίου) για τη δημιουργία του μόνιμου Ευρωπαϊκού ΜηχανισμούΣταθερότητας (ESM) και την τροποποίηση του προσωρινού Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF). Επικύρωσε επίσης το «Σύμφωνο για το Ευρώ» στο οποίο προσχώρησαν και έξι κράτη- μέλη εκτός Ευρωζώνης (Πολωνία, Δανία, Λεττονία, Λιθουανία, Ρουμανία και Βουλγαρία).  Επίσης, υιοθετήθηκε η αναθεώρηση του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης (ΣΣΑ) και η τροποποίηση της συνθήκης της Λισσαβόνας ώστε να προβλέπεται σ’ αυτήν η δημιουργία του μόνιμου μηχανισμού σταθερότητας (ESM) από το 2013. Στη συνέχεια, μέχρι τον Ιούνιο, τα εθνικά Κοινοβούλια και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα πρέπει να υπερψηφίσουν την αναθεώρηση της συνθήκης της Λισσαβόνας και να εγκρίνουν την τροποποίηση του προσωρινού Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) που στο πλαίσιο αυτό, μέχρι τότε- και εφόσον εγκριθεί η τροποποίηση-, θα αυξήσει τα κεφάλαια που θα διαθέτει, από τα 250 δισ. ευρώ που είναι σήμερα, στα 440 δισ. ευρώ.  Για τον μόνιμο μηχανισμό σταθερότητας (ESM), μετά από αίτημα της Γερμανίας, αποφασίστηκε το κεφάλαιο του- που το 2013 θα ανέρχεται στα 700 δισ. ευρώ- να καταβληθεί σε πέντε ετήσιες δόσεις.

Όλα αυτά στην πραγματικότητα υποδηλώνουν πως μέχρι τις αρχές του Καλοκαιριού τα πάντα είναι ρευστά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Γιάννης Πρετεντέρης το απέδωσε αυτό με απόλυτη σαφήνεια στο άρθρο του στο ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ αν και το όλο θέμα της Συνόδου πέρασε υποτονικά στον Τύπο. «Να το πούμε- γράφει- με απλά λόγια: το πολυτραγουδισμένο ‘‘Σύμφωνο για το Ευρώ’’ και οι πρόσφατες ρυθμίσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το χρέος αναβλήθηκαν ως τον Ιούνιο και ως εκ τούτου δεν μπορεί να θεωρούνται εξασφαλισμένες. Υπάρχουν χώρες που αντιδρούν και Κοινοβούλια που πρέπει να πειστούν. Όπως υπάρχουν και εθνικές εκλογές που θα μεσολαβήσουν- στη Φινλανδία, ενδεχομένως στην Πορτογαλία και βλέπουμε… Έτσι, ο Μάρτιος έγινε Ιούνιος. Ακόμη και αν ξεπεραστούν τελικά οι δυσκολίες, αυτή τη στιγμή η υπόθεση είναι λιγότερο στο τσεπάκι και περισσότερο στον αέρα, με ό,τι μπορεί να σημαίνει μια τέτοια καθυστέρηση. Εν τω μεταξύ η Πορτογαλία χτυπάει την πόρτα του μηχανισμού στήριξης. Ενώ τα spreads του ελληνικού χρέους που είχαν καμφθεί μετά τις αποφάσεις της 11ης Μαρτίου επέστρεψαν στα προηγούμενα επίπεδα».

…και μέτρα σε βάρος των ασθενέστερων

Αναμφιβόλως τα πράγματα δεν είναι καθόλου εύκολα για την Ευρωπαϊκή Ένωση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η τελική κατάληξη στις προαναφερόμενες αποφάσεις θα είναι το ναυάγιο. Σε κάθε περίπτωση, οι ισχυροί της Ευρώπης έχουν ουσιαστικά καταλήξει και έχουν επιβάλλει ό,τι ακριβώς τους χρειάζεται στην παρούσα φάση για τον πλήρη έλεγχο πάνω στις οικονομίες των ασθενέστερων χωρών, τις οποίες και θα απομυζήσουν ως το μεδούλι. Το Σύμφωνο για το ευρώ, για παράδειγμα, στο οποίο προσχώρησαν- όπως προαναφέραμε- και άλλες έξι χώρες εκτός ευρώ, προβλέπει την παραχώρηση αποκλειστικά εθνικών προνομίων για χάραξη και εφαρμογή κοινής πολιτικής στους τομείς μισθών, συντάξεων και απασχόλησης. Επίσης προβλέπει τη νομοθετική υιοθέτηση ανωτάτων ορίων για έλλειμμα, το χρέος και τις δαπάνες. Τα κράτη- μέλη θα καθορίζουν τα ίδια τις δεσμεύσεις που θα αναλαμβάνουν κάθε χρόνο, ενώ οι εφαρμογή των συμφωνηθέντων θα εξετάζεται κάθε Μάρτιο από τους αρχηγούς κρατών της Ευρωζώνης με βάση έκθεση της Κομισιόν.

Επίσης το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ), στο πλαίσιο της Ε.Ε. αναθεωρείται σημαντικά και πλέον περιλαμβάνει αυστηρότερες κυρώσεις, οι οποίες θα επιβάλλονται ακόμη και προληπτικά, ενώ ιδιαίτερο βάρος θα δίνεται στο δημόσιο χρέος, το υπερβολικό τμήμα του οποίου (άνω του 60% του ΑΕΠ) θα πρέπει να μειώνεται κατά 1/20 κάθε χρόνο. Η σημαντικότερη καινοτομία του ΣΣΑ είναι ότι για πρώτη φορά θα ελέγχεται η μακροοικονομική κατάσταση των κρατών- μελών και θα είναι υποχρεωτική η λήψη μέτρων για τη διόρθωση ανισορροπιών όπως η απώλεια ανταγωνιστικότητας. Μπορεί τα κράτη- μέλη να μην δέχτηκαν την επιβολή αυτόματων κυρώσεων όταν παραβιάζουν το ΣΣΑ, αλλά αυτό πολύ λίγη σημασία έχει επί του παρόντος.

Τέλος, οι προβλέψεις για τον μόνιμο μηχανισμό σταθερότητας (ESM) είναι πολύ επώδυνες για τα κράτη της ευρωπαϊκής περιφέρειας ή αλλιώς για την δεύτερη ταχύτητα κρατών της Ε.Ε. Αν διαπιστώνεται ότι ένα κράτος- μέλος έχει χρέος που δεν είναι βιώσιμο μετά την εφαρμογή προγράμματος οικονομικής προσαρμογής, θα απαιτείται η εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα προκειμένου να δοθούν δάνεια. Τα δάνεια των ιδιωτών πιστωτών θα θεωρούνται, εξ ορισμού, μειωμένης εξασφάλισης. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ, «τα δύο αυτά στοιχεία (σ.σ. εμπλοκή ιδιωτών- δάνεια μειωμένης εξασφάλισης) πρόκειται να αυξήσουν το κόστος δανεισμού για την ευρωπαϊκή περιφέρεια, ενώ το προσεχές διάστημα θα πρέπει να αναμένεται υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητάς τους». Με άλλα λόγια το γδάρσιμο των λαών των υπερχρεωμένων χωρών που δεν μπορούν να διαχειριστούν το χρέος τους δεν πρόκειται να έχει όρια ή όπως ηπιότερα το έγραψε ο Σόρος «τα ελλειμματικά κράτη δεν θα έχουν λόγο να ελπίζουν, θεωρώντας ότι ακόμη και εάν προσπαθήσουν σκληρά δεν θα καταφέρουν να βγουν μια μέρα από τη δύσκολη θέση».

Εδώ ακριβώς είναι που περνάμε στην υπόθεση της Ελλάδας. Ο Γ. Παπανδρέου δήλωσε ικανοποιημένος από τις αποφάσεις της Συνόδου της 24^ης και 25^ης Μαρτίου, προφανώς γιατί επιβεβαιώθηκαν οι αποφάσεις της 11^ης Μαρτίου στο σκέλος που αφορούσαν αποκλειστικά τη χώρα μας. Όπως, όμως γράψαμε στο προηγούμενο σημείωμα μας, εκείνες οι αποφάσεις αφορούσαν αποκλειστικά την εξασφάλιση των συμφερόντων των δανειστών μας οι οποίοι δεν είχαν κανένα λόγο να τις αλλάξουν. Γι’ αυτό χάρηκε ο πρωθυπουργός;

Όποιος αντέξει- Η ελληνική περίπτωση

Όπως και να ‘χει, από τη στιγμή που η ελληνική κυβέρνηση προσέδεσε τη χώρα στο άρμα των ισχυρών της Ευρώπης και δέχτηκε να πάει όπου την πάνε, έξοδος από το τούνελ δεν υπάρχει. Θα μας ξεζουμίσουν μέχρι εκεί που δεν παίρνει. Γι’ αυτό και τα δύσκολα- τα περισσότερο δύσκολα- τώρα θα κάνουν την εμφάνισή τους κι όποιος αντέξει. Για να δώσουμε μια εικόνα της πραγματικότητας που έχουμε μπροστά μας προτιμήσαμε να αφήσουμε αυτή η εικόνα να ξετυλιχθεί όπως ακριβώς περιγράφεται στο ρεπορτάζ του Σωτήρη Νίκα στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ. Διαβάζουμε: «Ανεξαρτήτως των αποφάσεων της Συνόδου, η Ελλάδα, έχοντας την υποχρέωση να βρει κεφάλαια άνω των 290 δισ. ευρώ έως το 2015, για να καλύψει τις ανάγκες της, ανέλαβε και μία σειρά από δεσμεύσεις- σε όλα τα επίπεδα- για να επαναφέρει τα δημόσια οικονομικά της σε βιώσιμη τροχιά. Υπολογίζεται ότι οι ανάγκες αναχρηματοδότησης του ελληνικού χρέους ανέρχονται στα 231,1 δισ. ευρώ έως το 2015. Εάν σε αυτό το ποσό προστεθούν και τα ελλείμματα που θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν, καθώς και διάφορες άλλες ανάγκες, τότε το συνολικό ποσό φτάνει στα 293,6 δισ. ευρώ. Με άλλα λόγια, οι δανειακές ανάγκες της Ελλάδας έως το 2015 ανέρχονται στο 127% του ΑΕΠ. Γεγονός το οποίο δημιουργεί ασφυκτικές συνθήκες για την ελληνική οικονομία, παρά τις όποιες διευκολύνσεις έχουν ήδη παρασχεθεί από την Ευρώπη και αναμένεται να παρασχεθούν και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ)… Για τον ίδιο λόγο είναι πολύ σημαντική και η απόφαση της Ευρώπης να δώσει τη δυνατότητα στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης (EFSF) να αγοράζει κρατικά ομόλογα απευθείας από τις χώρες της Ευρωζώνης που τα εκδίδουν. Για να γίνει, όμως, αυτό πράξη η Ελλάδα έχει αναλάβει μία σειρά υποχρεώσεων που θα πρέπει να φέρει εις πέρας έως το 2015. Οι δεσμεύσεις αυτές έχουν να κάνουν με την προώθηση νέων μέτρων που θα μειώσουν το έλλειμμα και την υλοποίηση γενναίων αποκρατικοποιήσεων (κυρίως η αξιοποίηση των ακινήτων) που θα μειώσουν το χρέος. Και όλα αυτά έως το 2015… Αυτήν την εβδομάδα αναμένεται να οριστικοποιηθούν τα μέτρα ύψους 22 δισ. ευρώ που θα περιλαμβάνονται στο Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο Στρατηγικής (ΜΔΠΣ) 2012- 2015 για να μειωθεί το έλλειμμα στο 1% του ΑΕΠ το 2015. Πριν, όμως, ληφθούν τα μέτρα αυτά, η κυβέρνηση θα πρέπει να βρει και 1,8 δισ. ευρώ για φέτος, ώστε να επιτύχει τον στόχο μείωσης του ελλείμματος στα 17 δισ. ευρώ το 2011… Για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί θα πρέπει να περιοριστεί δραστικά το Δημόσιο. Αυτό σημαίνει νέες μειώσεις σε καταναλωτικές δαπάνες (τηλεπικοινωνίες, επιχορηγήσεις, στεγαστικές δαπάνες κ. λπ.), αλλά και νέες μειώσεις σε μισθούς (μέσω της εφαρμογής του ενιαίου μισθολογίου). Το οικονομικό επιτελείο εκτιμά ότι θα καταφέρει να επιτύχει τους στόχους, λαμβάνοντας υπόψη ότι θα αποχωρήσουν από το Δημόσιο περίπου 150.000 εργαζόμενοι (μείωση συμβασιούχων, μετατροπή του κανόνα της 1 πρόσληψης για κάθε 5 αποχωρήσεις σε 1 πρόσληψη για κάθε 7 αποχωρήσεις, κλείσιμο φορέων κ. λπ.). Ωστόσο, εάν δεν λειτουργήσει αυτός ο έμμεσος τρόπος μείωσης των δημοσίων υπαλλήλων, τότε δεν αποκλείεται να ενεργοποιηθεί και ο άμεσος τρόπος που δεν είναι άλλος από τις απολύσεις. Την ώρα που η κυβέρνηση θα πρέπει να μειώνει τον δημόσιο τομέα λαμβάνοντας νέα μέτρα, θα πρέπει να τον μειώνει και μέσω των αποκρατικοποιήσεων. Οι πολιτικές διαφωνίες για την πώληση των μεγάλων ΔΕΚΟ (ΔΕΠΑ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΔΕΗ, ΟΠΑΠ κ.λπ.) έχουν ουσιαστικά ‘‘παγώσει’’ τις όποιες αποφάσεις γι’ αυτές και τις έχουν μεταθέσει για το 2012 και μετά. Στην παρούσα φάση θα προχωρήσει η αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας. Για το 2011- 2012 αναμένονται έσοδα της τάξης των 6 – 7 δισ. από τις αποκρατικοποιήσεις και άλλα τόσα μέσα στο 2013, ώστε να φτάσουν τα 15 δισ. Εξ αυτών, τα περίπου 10 δισ. θα προέλθουν από τα ακίνητα, ενώ από τα 50 δισ. που θα πρέπει να έρθουν έως το 2015, τα 30 δισ. τουλάχιστον αναμένονται από τα ακίνητα».

Αν όλα τα παραπάνω ακούγονται ανατριχιαστικά, το βέβαιο είναι πως η πραγματικότητα που έρχεται θα ξεπεράσει κάθε υπόθεση και φαντασία. Το ερώτημα, επομένως που τίθεται είναι ποιος θα τα κάνει όλα αυτά; Υπάρχει πολιτική ηγεσία που θα φέρει σε πέρας αυτή την αποστολή; Αυτός είναι ο μόνιμος πονοκέφαλος του ελληνικής καθεστηκυίας τάξης πραγμάτων. Και δεν κρύβεται. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ στο κύριο άρθρο της με τίτλο «Έντιμη λύση»ζητεί να ξεκαθαρίσουν τώρα τα πράγματα με την σημερινή κυβέρνηση. «Τώρα που τελείωσε η κρίσιμη Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε.- γράφει-, καλό θα ήταν ο τόπος να αποκτήσει και πάλι κυβέρνηση… Ο κ. Παπανδρέου πρέπει να αποφασίσει αν μπορεί επιτέλους να σχηματίσει μια ολιγομελή, αποφασισμένη κυβέρνηση… Αν βλέπει ότι το φορτίο που έρχεται δεν αντέχεται από το κόμμα του και τον ίδιο, η έντιμη λύση είναι είτε ο σχηματισμός μιας ευρύτερης κυβέρνησης με τη συμμετοχή εξωκοινοβουλευτικών, που μπορούν να χειρισθούν τα δύσκολα που έρχονται, είτε οι εκλογές».

Ο διευθυντής  όμως της εφημερίδας Αλέξης Παπαχελάς στο ίδιο, κυριακάτικο φύλλο με άρθρο του που φέρει τον τίτλο «Ο κύκλος των χαμένων», πάει ακόμη βαθύτερα, γίνεται περισσότερο αποκαλυπτικός: «Όπως πάνε τα πράγματα- γράφει-, κάποια στιγμή θα χρειασθεί να στοιχηθούμε, ως κοινωνία. Το μέλλον της χώρας για τα επόμενα 4-5 χρόνια θα είναι εξαιρετικά επίπονο και δύσκολο. Δεν υπάρχει καμία ‘‘μαγική λύση’’. Ακόμη κι αν σβήσουμε το σύνολο του χρέους μας, η επόμενη μέρα θα είναι φοβερά δύσκολη, με πολύ περισσότερο κόσμο να ‘‘ματώνει’’ σε σχέση με τα όσα ζούμε σήμερα. Το ζήτημα, λοιπόν, δεν είναι ποιον δρόμο μπορούμε να ακολουθήσουμε για να μην πονέσουμε, γιατί τέτοιος δρόμος απλώς δεν υπάρχει. Το κεντρικό δίλημμα γύρω από το οποίο θα χρειασθεί να πάρουμε όλοι μας θέση είναι αν μας ενδιαφέρει, έπειτα από όλο τον ‘‘πόνο’’ και την προσπάθεια, να εξευρωπαϊσθεί πραγματικά η χώρα ή όχι. Δεν είναι απλό ερώτημα και δεν επιδέχεται μονολεκτικές απαντήσεις… Εδώ είναι και το ‘‘ζουμί’’ της ιστορίας. Πρέπει να αποφασίσουμε, και ενδεχομένως να μην αργήσει η ώρα της απόφασης, τι θέλουμε. Ίσως να μην αντέχουμε να αλλάξουμε τόσο όσο απαιτούν οι περιστάσεις και να επιλέξουμε να είμαστε μια χώρα στην περιφέρεια της Ευρώπης, ενδεχομένως εκτός ευρώ, με χωματερές, ένα τριτοκοσμικό κράτος, διαφθορά και ό,τι άλλο… καλό μας κάνει να διαφέρουμε από την υπόλοιπη Ευρώπη. Δεν μπορώ να φαντασθώ πώς θα μοιάζει αυτός ο δρόμος. Φαντάζει βολικός για τους βολεμένους, αλλά είναι πραγματικά ο δρόμος προς την κόλαση. Ο άλλος δρόμος έχει και αυτός πόνο, κόπο, αλλά αν τον βαδίσουμε συντεταγμένα και με όραμα, μπορεί να ξετυλίξει την απίστευτη δημιουργικότητα και το επιχειρηματικό δαιμόνιο του Έλληνα. Χρειάζεται όμως μια ηγεσία, και δεν εννοώ μόνο πολιτική, που θα το πιστέψει, θα το εξηγήσει, δεν θα φοβηθεί και θα τολμήσει… Το κρίμα είναι πως αυτή η κοινωνία έχει δείξει ασύλληπτη ωριμότητα και αντοχή έως τώρα, πράγμα που δείχνει ότι ένα μεγάλο κομμάτι της καταλαβαίνει πως τα πάντα πρέπει να αλλάξουν. Για να γίνει, όμως, αυτό χρειάζεται ένας Καποδίστριας, ένας Ελευθέριος Βενιζέλος ή ένας Κωνσταντίνος Καραμανλής με ένα στρατό αποφασισμένων Tαλιμπάν τεχνοκρατών δίπλα τους. Δεν φαίνονται πουθενά στον ορίζοντα, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι αυτή η χώρα πάντοτε στάθηκε τυχερή και βρήκε φωτισμένες, ιστορικές ηγεσίες σε κρίσιμες στιγμές. Καμιά φορά, βέβαια, χρειάστηκε και μια καταστροφή για να τις ανακαλύψει…».

Τι μας ζητάνε; Καταλαβαίνουμε τι μας ζητάνε; Ή για να το πούμε αλλιώς: πόσα περισσότερα πρέπει να πουν και να κάνουν για να γίνει κατανοητό ότι αυτά που σχεδιάζονται έξω από την Ελλάδα και μέσα σ’ αυτήν, αυτά που επιβάλλονται κι αυτά που πρόκειται να επιβληθούν, οδηγούν το λαό και τη χώρα σε θανάσιμο κίνδυνο και στον πλήρη εξανδραποδισμό;.-ΑΠΟ ΤΟ Inprecor