Χοντρό παιχνίδι στα ταμπλό

Μεταξύ ασφυκτικών πιέσεων στο κοινό νόμισμα και απαιτήσεων των «επενδυτών» για τοκογλυφικές αποδόσεις, το ντόμινο φτάνει στον πυρήνα της ευρωζώνης 

Από την Ελευθεροτυπία

Του Μ. Γελαντάλι 

Στη σκιά της αδυναμίας της Ευρώπης να δώσει πειστικές απαντήσεις στην κρίση χρέους και της κόντρας του γαλλογερμανικού άξονα, τα στοιχήματα έχουν «χοντρύνει». 

Οι επενδυτές ζητούν «τοκογλυφικές» αποδόσεις, προκειμένου να δανείσουν τις χώρες της Ευρώπης, καθώς πλέον από ορισμένες πλευρές αμφισβητείται ευθέως η ίδια η ύπαρξη του νομίσματος στη σημερινή του μορφή. Παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη νέος γύρος υποβαθμίσεων από τους οίκους αξιολόγησης. Βέλγιο, Πορτογαλία και Ουγγαρία ήταν τα θύματα της προηγούμενης εβδομάδας. Ταυτόχρονα, το κόστος δανεισμού ακόμα και χωρών του «σκληρού πυρήνα» δοκιμάζεται. Χαρακτηριστικά των εξελίξεων είναι: 


1. Οι επενδυτές πληρώνουν για να αποκτήσουν το δικαίωμα να δανείζουν τη Γερμανία. Αμέσως μετά την έκδοση ομολόγων της προηγούμενης εβδομάδας, όπου η Γερμανία δεν συγκέντρωσε τα κεφάλαια που επιθυμούσε σε δημοπρασία 10ετών τίτλων, η απόδοση των τίτλων της χώρας που λήγουν σε διαστήματα 3-6 μηνών υποχώρησαν κάτω από το μηδέν και συγκεκριμένα στο -0,04%! 

Η Γερμανία την προηγούμενη εβδομάδα στόχευε να αντλήσει 6 δισ. ευρώ από δημοπρασία 10ετών ομολόγων. Πήρε όμως μόνο 3,644 δισ. ευρώ, αν και με απόδοση 1,98%, δηλαδή μικρότερη του 2,09% της προηγούμενης αντίστοιχης έκδοσης. 

Η ίδια η γερμανική υπηρεσία διαχείρισης χρέους υποστήριξε πως το γεγονός αντικατοπτρίζει «το περιβάλλον μεγάλης νευρικότητας» που επικρατεί στις αγορές. Σημείο των καιρών: από το 2009 έως σήμερα το think tank «Re-Define» υπολόγισε σε 20 δισ. ευρώ το όφελος του Βερολίνου από τη μείωση του κόστους δανεισμού του λόγω της κρίσης. 

Η πραγματικότητα – σύμφωνα με αναλυτές – είναι ότι, καθώς δεν υπάρχει ορατότητα για το τι μέλλει γενέσθαι στην ευρωζώνη τους επόμενους μήνες, οι επενδυτές προσπαθούν να «παρκάρουν» τα κεφάλαιά τους στην ασφάλεια των γερμανικών τίτλων που λήγουν τους επόμενους μήνες. 

Δεν είναι όμως διατεθειμένοι να αγοράσουν στην πρωτογενή αγορά τίτλους της χώρας που λήγουν έπειτα από 10 χρόνια σε τόσο χαμηλές αποδόσεις, καθώς εκτιμούν ότι οι αποδόσεις στο μέλλον θα ανέβουν. 

2. Οι επενδυτές ζητούν, για να δανείσουν Ισπανία και Ιταλία και για μόλις 3-6 μήνες, μεγαλύτερο τόκο απ' ό,τι για την Ελλάδα. Η Ισπανία πλήρωσε για τρίμηνα έντοκα 5,22% στις αρχές της εβδομάδας, ενώ η Ιταλία, προκειμένου να αντλήσει κεφάλαια για έξι μήνες, έδωσε 6,5%.

3. Μεγάλος κερδισμένος στην παρούσα φάση δείχνουν να είναι οι ΗΠΑ. Η χώρα, που το καλοκαίρι υποβαθμίστηκε πρώτη φορά από την S&Ρ, η οποία της στέρησε το πολύτιμο «ΑΑΑ» και στην οποία τα κόμματα δεν έχουν καταφέρει ακόμα να συμφωνήσουν για τη μείωση του ελλείμματος, δανείζεται πάμφθηνα και βλέπει το νόμισμά της να ανατιμάται έναντι του ευρώ. 

Το ευρωπαϊκό νόμισμα υποχώρησε την Παρασκευή στα 1,3267 δολάρια, επίπεδο που είναι το χαμηλότερο των τελευταίων τριών εβδομάδων. 

Όσο για τα ομόλογα των ΗΠΑ, το ράλι στις τιμές έχει οδηγήσει την – αντιστρόφως κινούμενη – απόδοση του 10ετούς τίτλου στο επίπεδο του 1,87%. Προσεγγίζει δηλαδή το ιστορικό χαμηλό του 1,63% που είχε καταγραφεί στις 23 Σεπτεμβρίου. Μάλιστα, η απόδοση το τίτλου έναντι του αντίστοιχου γερμανικού (των δυο δηλαδή ασφαλών καταφυγίων) είναι 31 μονάδες βάσης χαμηλότερο (0,031%), η μεγαλύτερη ψαλίδα από τον Απρίλιο του 2009. 

Το ιστορικό υψηλό των 7,72%, που έπιασε η απόδοση του 2ετούς ιταλικού ομολόγου το μεσημέρι της Παρασκευής, δεν φάνηκε να ξαφνιάζει όσους αναλυτές εδώ και καιρό αναφέρονται στη διαδικασία μετεξέλιξης της Ε.Ε., στη λογική της Νέας Ευρώπης, που μεθοδικά προωθεί το Βερολίνο. 

Είχε προηγηθεί η καταγραφή αλλεπάλληλων ιστορικά υψηλών για τα ιταλικά, ισπανικά, κυρίως όμως τα γαλλικά 10ετή ομόλογα, με το κύμα να παρασύρει τις αγορές Βελγίου και Ουγγαρίας. 

Εύλογα το ενδιαφέρον παικτών και αναλυτών εστιάζεται στις πιέσεις που δέχεται η γαλλική οικονομία (δεύτερη μεγαλύτερη της ευρωζώνης, με ΑΕΠ 1,987 τρισ. ευρώ έναντι 2,567 της ισχυρότερης Γερμανίας και 1,586 τρισ. ευρώ της τρίτης στη σχετική κατάταξη της Eurostat Ιταλίας), καθώς ενδεχόμενη υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησής της θα σηματοδοτούσε θεαματικές πολιτικές διεργασίες. 

Ταυτόχρονα εντείνεται η αντιπαράθεση της Γερμανίας (και των δορυφόρων της) με όλο και περισσότερους, που επιδιώκουν την ενίσχυση του ευρώ, επαναφέροντας την πρόταση για έκδοση ευρωομολόγου. Μόνο στην αρχή της εβδομάδας παρενέβησαν ο επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων, Όλι Ρεν, και ο πρόεδρος της Επιτροπής, Ζοζέ Μπαρόζο. 

Ο Φινλανδός επίτροπος (από τους πιστούς συμμάχους του Βερολίνου) δήλωσε, ευρισκόμενος σε γερμανικό έδαφος, πως η έκδοση ενός ομολόγου πρέπει να συνδεθεί ταυτόχρονα με την πολιτική ενοποίηση και τη στενότερη δημοσιονομική εποπτεία στους κόλπους της ευρωζώνης. 

Εκτός από τις περιφερειακές χώρες, η πίεση είναι έντονη και στις χώρες του σκληρού πυρήνα, με τη Γαλλία να παραμένει το μεγάλο ερώτημα. Μια απλή ματιά μόνο στην πορεία των spreads των γαλλικών ομολόγων (και την καθοδική πορεία του χρηματιστηριακού δείκτη CAC-40) επιβεβαιώνει την τεράστια δυναμική, που έχει προσλάβει το πρόβλημα. 

Είναι άλλωστε γνωστό πως τις τελευταίες εβδομάδες πυκνώνουν τα πονταρίσματα για το πότε θα χαθεί το τρίτο «Α» της γαλλικής οικονομίας, καθώς η υποβάθμιση έχει προεξοφληθεί διεθνώς. Οι εξελίξεις από το μέτωπο της DEXIA θεωρείται πως δρουν καταλυτικά για την επίσπευση μιας τέτοιας κίνησης, ενώ η προειδοποίηση της Moody's μόνο τυχαία δεν θεωρήθηκε. 


Τύπωμα χρήματος 

Σε ορίζοντα 3-6 μηνών οι αγορές προβλέπουν πως η Γερμανία πρέπει να πάρει αποφάσεις, για να δώσει απαντήσεις στις αγορές. Οι αναλυτές εκτιμούν πως αυτό θα μπορούσε να γίνει με τη μεγαλύτερη συμμετοχή της στον EFSF έτσι, ώστε να μετατραπεί σε τράπεζα (για να χρηματοδοτηθεί από την ΕΚΤ, που αναπόφευκτα θα προχωρήσει στην εκτύπωση χρήματος), κάτι που φαίνεται να αποτελεί μύχια επιδίωξη των ΗΠΑ και της Fed. 

Το Βερολίνο αρνείται κάθε λύση, μέχρις ότου πετύχει τη θέσπιση του νέου πλαισίου λειτουργίας της Ευρώπης, όπου η Ευρώπη θα έχει απόλυτο δικαίωμα ελέγχου των δημοσιονομικών στοιχείων των κρατών - μελών. 

Σύμφωνα με τους Financial Times, η επιβάρυνση της κρίσης επισπεύδει τις εξελίξεις, με τους Alex Barker και Gerrit Wiesmann να σημειώνουν πως το σχέδιο για την ενίσχυση της επιρροής του ταμείου διάσωσης της ευρωζώνης των 440 δισ. ευρώ θα μπορούσε τελικά να αποδώσει μόνο τα μισά από όσα ήλπιζαν οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Όλα αυτά, δε, αποτυπώνονται και χρηματιστηριακά στην κατάρρευση των δεικτών, κυρίως με την υποχώρηση του CAC-40 χαμηλότερα και των 2.800 μονάδων το μεσημέρι της Παρασκευής. 

Στο Χ.Α. ο FTSE-20 συνεχίζει την καθοδική πορεία του, με βαρίδι τις τράπεζες, υποχωρώντας στη συνεδρίαση της 25/11 προς τις 250 μονάδες. Στην αγορά προεξοφλούν περαιτέρω διόρθωση του 20άρη, τουλάχιστον για όσο παραμένει ανοιχτό το... τραπεζικό μέτωπο, με τους πωλητές να πιέζουν σε χαμηλότερες τιμές. 

Είναι ενδεικτικό πως η αποτίμηση των πέντε μεγαλύτερων τραπεζικών ομίλων έχει συρρικνωθεί στα 2,8 δισ. ευρώ, με την Εθνική στα 1,7 δισ. ευρώ.