Φρανκενστάιν: Όταν το δημιούργημα ξεφεύγει από τον έλεγχο του δημιουργού
Αναδημοσιεύουμε ένα απόσπασμα από άρθρο του Peter Oborne, συντάκτη της συντηρητικής Telegraph, με τίτλο "Σε αυτή τη μεγάλη κρίση, οι ηγέτες του κόσμου αποδεικνύονται "λίγοι"". Το άρθρο γράφτηκε στις 6 Αυγούστου και το μετέφρασε στα ελληνικά ο αναγνώστης μας Κάππα Γκρέκο:
---
Κάποιες χρονιές έχουν περάσει στην παγκόσμια ιστορία ως μεγάλα σημεία καμπής - μετά από οποία τίποτα δεν ήταν πια το ίδιο: 1914, 1929, 1939, 1989. Πλέον φαίνεται πολύ πιθανό ότι το 2011 θα ενταχθεί σε αυτές τις χρονιές. Η σοβαρότατη οικονομική κρίση που πλανάται πάνω από την Ευρώπη τρία χρόνια μετά την κατάρρευση του τραπεζικού τομέα έχει λάβει μια απειλητική στροφή, με τις πιο φοβερές και απογοητευτικές συνέπειες για όσους από εμάς ζούμε στις "ευρωπαϊκές δημοκρατίες".
Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών είναι βαρυσήμαντα: στην ευρωζώνη η κρίση του δημόσιου χρέους έχει δραπετεύσει από την περιφέρεια και εξαπλώθηκε στην Ιταλία και την Ισπανία; Τμήματα του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος έχουν παγώσει; Τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα έχουν απογυμνωθεί από την αξιολόγηση ΑΑΑ, κάτι που μπορεί να είναι η αρχή μιας διαδικασίας που οδηγεί στην απώλεια του ζωτικού καθεστώτος (σ.σ. για τις ΗΠΑ πρωτίστως) του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος .
Υπήρξαν προειδοποιήσεις ότι μπορεί να έχουμε μια επανάληψη των ολέθριων γεγονότων του 2008. Η αλήθεια, όμως είναι ότι η κατάσταση είναι δυνητικά πιο ζοφερή από ότι ήταν ακόμη και σε αυτές τις απελπισμένες ημέρες του 2008 μετά το κλείσιμο της Lehman Brothers. Τότε, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής είχαν στη διάθεσή τους μια σειρά από ισχυρά εργαλεία για την αντιμετώπιση της κατάστασης τα οποία δεν υφίστανται σήμερα.
Πρώτα απ 'όλα, η κρίση του 2008 χτύπησε στο ιδανικό στάδιο ενός οικονομικού κύκλου. Τα επιτόκια ήταν συγκριτικά υψηλά, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό σήμαινε ότι οι κεντρικές τράπεζες ήταν σε θέση να αποτρέψουν την καταστροφή μειώνοντας το κόστος δανεισμού. Σήμερα, τα επιτόκια αυτά είναι ακόμη στον πάτο, έτσι αυτή η επιλογή δεν είναι πλέον διαθέσιμη.
Δεύτερον, η παγκόσμια κατάσταση ήταν πολύ πιο ευνοϊκή πριν από τρία χρόνια. Ένας βασικός λόγος για τον οποίο οι δυτικές οικονομίες φαίνονταν να ανέκαμπταν τόσο γρήγορα ήταν το ότι η Κίνα αντέδρασε με μια σημαντική οικονομική ώθηση (σ.σ. οι κρατικές δαπάνες τις Κίνας αυξήθηκαν είτε άμεσα , δημόσιες επενδύσεις, είτε έμμεσα παρέχοντας δάνεια ,ιδιαίτερα στον κατασκευαστικό τομέα. Αυτά τα δάνεια έχουν πχ χρησιμοποιηθεί για να χτιστούν σπίτια, και έως τώρα οι εργάτες δούλευαν στην οικοδομή, όμως οι μισθοί τους είναι τόσο χαμηλοί που αδυνατούν να αγοράσουν αυτά τα σπίτια, με αποτέλεσμα αυτά να μένουν απούλητα σε τεράστιο βαθμό, δημιουργώντας τις λεγόμενες "φούσκες"). Σήμερα, η Κίνα, μαστίζεται από υψηλό πληθωρισμό, ως αποτέλεσμα αυτής της έγκαιρης επέμβασης, έτσι σήμερα δεν είναι σε θέση να απλώσει ένα χέρι βοήθειας.
Αλλά είναι η τελική διαφορά που είναι η πιο ανησυχητική. Πίσω στο 2008, οι εθνικοί ισολογισμοί ήταν σε λογικά επίπεδα. Στη Βρετανία, για παράδειγμα, το δημόσιο χρέος (σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, τα οποία ήταν, ομολογουμένως, πολύ ύποπτα) ανήλθε στο περίπου 40% του ΑΕΠ. Αυτό σήμαινε ότι είχαμε το περιθώριο στους κρατικούς ισολογισμούς να παρέμβουμε στις αγορές και στηδιάσωση των χρεοκοπημένων τραπεζών. Εν μέρει ως αποτέλεσμα αυτής της κίνησης, το δημόσιο χρέος έχει πλέον διογκωθεί πέρα από το όριο του 60%, πράγμα που σημαίνει ότι είναι αδύνατο για τη βρετανική κυβέρνηση να εκτελέσει την ίδια επιχείρηση διάσωσης χωρίς να διακινδυνεύσει την χρεοκοπία. Πολλές άλλες δυτικές δημοκρατίες αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα.
Οι συνέπειες είναι τρομακτικές. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής βρίσκονται στη θέση του οδηγού στην λωρίδα ταχείας κυκλοφορίας ενός αυτοκινητοδρόμου ο οποίος ξαφνικά διαπιστώνει ότι δεν έχει τον έλεγχο: δεν επιταχύνει, τα φρένα δεν λειτουργούν και τέλος διαθέτει και ένα ελαττωματικό τιμόνι. Η εμπειρία, η δεξιότητα και η τεράστια εύνοια της τύχης είναι απαραίτητα εάν είναι να αποφύγουμε ένα σοβαρό ατύχημα. Δυστυχώς, είναι οδυνηρά προφανές ότι καμία από αυτές τις ιδιότητες δεν είναι διαθέσιμες: οι δυτικοί ηγέτες είναι κατώτεροι των περιστάσεων.
Ο Μπαράκ Ομπάμα αισθάνεται όλο και περισσότερο σαν ένας πρόεδρος στην παράδοση του Τζίμι Κάρτερ: καλών προθέσεων, αλλά αναποτελεσματικός. Και συλλογιστείτε την καθαρή βλακεία της δήλωσης που εκδόθηκε από το γραφείο της Άνγκελα Μέρκελ την Παρασκευή το βράδυ ότι: "Οι αγορές προκάλεσαν την αναταραχή. Τώρα θα πρέπει να σιγουρευτούν ότι θα βάλουν τα πράγματα στη θέση τους ξανά". Αυτή η παρατήρηση αποκαλύπτει ότι η Γερμανίδα Καγκελάριος έχει μια βασική αδυναμία ακόμα και να κατανοήσει τη φύση, πόσο μάλλον να καταλάβει την κλίμακα της καταστροφής που αντιμετωπίζει η Ευρώπη αυτό το Σαββατοκύριακο.
...
Ένα τηλεφωνικό συμβούλιο έκτακτης ανάγκης μεταξύ των υπουργών οικονομικών της G7 έχει συγκληθεί. Υπήρξε μια εποχή που αυτός ο οργανισμός - με την καταπληκτική προσποίηση του ότι τάχα οικονομικές υπερδυνάμεις όπως η Ινδία, η Κίνα και η Βραζιλία δεν υπάρχουν- μετρούσε πολύ στη διεθνή σκηνή. Αυτή η τελευταία συνεδρίαση του μοιάζει τόσο ενδιαφέρουσα όσο μια οικογενειακή συνάντηση των Βουρβόνων (σ.σ. Οι Βουρβούνοι είναι η βασιλική οικογένεια της Γαλλίας που την κυβερνούσε πριν το ξέσπασμα της Γαλλικής Επανάστασης) το καλοκαίρι του 1789.
Ένα άλλο σύμπτωμα της επιπολαιότητας που διακατέχει την Ευρωπαϊκή πολιτική τάξη είναι ότι γίνεται έκκληση στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να παρέμβει στην ιταλική αγορά ομολόγων για την αποκατάσταση της σταθερότητας. Η Standard & Poors και η Moody's δεν παράγουν βαθμολογίες για την ΕΚΤ, αλλά αν το έκαναν, θα της είχαν δώσει βαθμολογία junk για τα ομόλογα της, ή χειρότερα. Η ΕΚΤ έχει χρεοκοπήσει, και αυτό θα ήταν προφανές για όλους να το δουν, αν δεν είχε υπερεκτιμήσει κατάφωρα τα πρακτικά άχρηστα ελληνικά, ιρλανδικά και πορτογαλικά ομόλογα που κατέχει στο χαρτοφυλάκιό της. Σε κάποιο σημείο, τα κράτη μέλη της ευρωζώνης θα κληθούν να καλύψουν τις τεράστιες τρύπες στον ισολογισμό της ΕΚΤ, και τότε τα ψέματα θα τελειώσουν. Κάποιοι μπορούν να επικαλεστούν τη φτώχεια; Άλλοι θα επισημάνουν ότι το καταστατικό της ΕΚΤ εμποδίζει ρητά την αγορά εθνικών ομολόγων, και ότι οι παρεμβάσεις της στην αγορά έχουν υπερβεί τις αρμοδιότητες της. (σ.σ. στην πράξη, η ΕΚΤ πάντως δε θα χρεωκοπήσει ποτέ, διότι απλούστατα μπορεί να τυπώσει ευρώ χωρίς περιορισμούς, όπως κάνει άλλωστε και η FED στις ΗΠΑ. Και αυτό θα κάνει - για όσο υπάρχει τουλάχιστον)
Επιπλέον, δεν είναι σαφές σε ποιους η ΕΚΤ - της οποίας η δημιουργική λογιστική, οι απερίσκεπτες επενδύσεις και η περιφρονητική αδιαφορία απέναντι στους τραπεζικούς κανονισμούς κάνουν ακόμα και τον πιο ανεύθυνο επικεφαλή ενός hedge fund να φαίνεται στα ματιά μας σαν ένα πρότυπο ευπρέπειας – λογοδοτεί τελικά. Η ιδέα ότι μπορεί να παρέμβει αποτελεσματικά στην ιταλική αγορά ομολόγων, των οποίων η συνολική αξία είναι της τάξης των € 1.800 δισεκατομμυρίων, κάτι που την καθιστά κατά πολύ μεγαλύτερη από την αξία των ομολόγων της Ελλάδας, την Πορτογαλίας και την Ιρλανδίας μαζί, είναι ένα αστείο.
Ξυπνήστε: η ευρωζώνη είναι πολύ κοντά στην κατάρρευση...
Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών είναι βαρυσήμαντα: στην ευρωζώνη η κρίση του δημόσιου χρέους έχει δραπετεύσει από την περιφέρεια και εξαπλώθηκε στην Ιταλία και την Ισπανία; Τμήματα του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος έχουν παγώσει; Τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα έχουν απογυμνωθεί από την αξιολόγηση ΑΑΑ, κάτι που μπορεί να είναι η αρχή μιας διαδικασίας που οδηγεί στην απώλεια του ζωτικού καθεστώτος (σ.σ. για τις ΗΠΑ πρωτίστως) του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος .
Υπήρξαν προειδοποιήσεις ότι μπορεί να έχουμε μια επανάληψη των ολέθριων γεγονότων του 2008. Η αλήθεια, όμως είναι ότι η κατάσταση είναι δυνητικά πιο ζοφερή από ότι ήταν ακόμη και σε αυτές τις απελπισμένες ημέρες του 2008 μετά το κλείσιμο της Lehman Brothers. Τότε, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής είχαν στη διάθεσή τους μια σειρά από ισχυρά εργαλεία για την αντιμετώπιση της κατάστασης τα οποία δεν υφίστανται σήμερα.
Πρώτα απ 'όλα, η κρίση του 2008 χτύπησε στο ιδανικό στάδιο ενός οικονομικού κύκλου. Τα επιτόκια ήταν συγκριτικά υψηλά, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό σήμαινε ότι οι κεντρικές τράπεζες ήταν σε θέση να αποτρέψουν την καταστροφή μειώνοντας το κόστος δανεισμού. Σήμερα, τα επιτόκια αυτά είναι ακόμη στον πάτο, έτσι αυτή η επιλογή δεν είναι πλέον διαθέσιμη.
Δεύτερον, η παγκόσμια κατάσταση ήταν πολύ πιο ευνοϊκή πριν από τρία χρόνια. Ένας βασικός λόγος για τον οποίο οι δυτικές οικονομίες φαίνονταν να ανέκαμπταν τόσο γρήγορα ήταν το ότι η Κίνα αντέδρασε με μια σημαντική οικονομική ώθηση (σ.σ. οι κρατικές δαπάνες τις Κίνας αυξήθηκαν είτε άμεσα , δημόσιες επενδύσεις, είτε έμμεσα παρέχοντας δάνεια ,ιδιαίτερα στον κατασκευαστικό τομέα. Αυτά τα δάνεια έχουν πχ χρησιμοποιηθεί για να χτιστούν σπίτια, και έως τώρα οι εργάτες δούλευαν στην οικοδομή, όμως οι μισθοί τους είναι τόσο χαμηλοί που αδυνατούν να αγοράσουν αυτά τα σπίτια, με αποτέλεσμα αυτά να μένουν απούλητα σε τεράστιο βαθμό, δημιουργώντας τις λεγόμενες "φούσκες"). Σήμερα, η Κίνα, μαστίζεται από υψηλό πληθωρισμό, ως αποτέλεσμα αυτής της έγκαιρης επέμβασης, έτσι σήμερα δεν είναι σε θέση να απλώσει ένα χέρι βοήθειας.
Αλλά είναι η τελική διαφορά που είναι η πιο ανησυχητική. Πίσω στο 2008, οι εθνικοί ισολογισμοί ήταν σε λογικά επίπεδα. Στη Βρετανία, για παράδειγμα, το δημόσιο χρέος (σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, τα οποία ήταν, ομολογουμένως, πολύ ύποπτα) ανήλθε στο περίπου 40% του ΑΕΠ. Αυτό σήμαινε ότι είχαμε το περιθώριο στους κρατικούς ισολογισμούς να παρέμβουμε στις αγορές και στηδιάσωση των χρεοκοπημένων τραπεζών. Εν μέρει ως αποτέλεσμα αυτής της κίνησης, το δημόσιο χρέος έχει πλέον διογκωθεί πέρα από το όριο του 60%, πράγμα που σημαίνει ότι είναι αδύνατο για τη βρετανική κυβέρνηση να εκτελέσει την ίδια επιχείρηση διάσωσης χωρίς να διακινδυνεύσει την χρεοκοπία. Πολλές άλλες δυτικές δημοκρατίες αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα.
Οι συνέπειες είναι τρομακτικές. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής βρίσκονται στη θέση του οδηγού στην λωρίδα ταχείας κυκλοφορίας ενός αυτοκινητοδρόμου ο οποίος ξαφνικά διαπιστώνει ότι δεν έχει τον έλεγχο: δεν επιταχύνει, τα φρένα δεν λειτουργούν και τέλος διαθέτει και ένα ελαττωματικό τιμόνι. Η εμπειρία, η δεξιότητα και η τεράστια εύνοια της τύχης είναι απαραίτητα εάν είναι να αποφύγουμε ένα σοβαρό ατύχημα. Δυστυχώς, είναι οδυνηρά προφανές ότι καμία από αυτές τις ιδιότητες δεν είναι διαθέσιμες: οι δυτικοί ηγέτες είναι κατώτεροι των περιστάσεων.
Ο Μπαράκ Ομπάμα αισθάνεται όλο και περισσότερο σαν ένας πρόεδρος στην παράδοση του Τζίμι Κάρτερ: καλών προθέσεων, αλλά αναποτελεσματικός. Και συλλογιστείτε την καθαρή βλακεία της δήλωσης που εκδόθηκε από το γραφείο της Άνγκελα Μέρκελ την Παρασκευή το βράδυ ότι: "Οι αγορές προκάλεσαν την αναταραχή. Τώρα θα πρέπει να σιγουρευτούν ότι θα βάλουν τα πράγματα στη θέση τους ξανά". Αυτή η παρατήρηση αποκαλύπτει ότι η Γερμανίδα Καγκελάριος έχει μια βασική αδυναμία ακόμα και να κατανοήσει τη φύση, πόσο μάλλον να καταλάβει την κλίμακα της καταστροφής που αντιμετωπίζει η Ευρώπη αυτό το Σαββατοκύριακο.
...
Ένα τηλεφωνικό συμβούλιο έκτακτης ανάγκης μεταξύ των υπουργών οικονομικών της G7 έχει συγκληθεί. Υπήρξε μια εποχή που αυτός ο οργανισμός - με την καταπληκτική προσποίηση του ότι τάχα οικονομικές υπερδυνάμεις όπως η Ινδία, η Κίνα και η Βραζιλία δεν υπάρχουν- μετρούσε πολύ στη διεθνή σκηνή. Αυτή η τελευταία συνεδρίαση του μοιάζει τόσο ενδιαφέρουσα όσο μια οικογενειακή συνάντηση των Βουρβόνων (σ.σ. Οι Βουρβούνοι είναι η βασιλική οικογένεια της Γαλλίας που την κυβερνούσε πριν το ξέσπασμα της Γαλλικής Επανάστασης) το καλοκαίρι του 1789.
Ένα άλλο σύμπτωμα της επιπολαιότητας που διακατέχει την Ευρωπαϊκή πολιτική τάξη είναι ότι γίνεται έκκληση στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να παρέμβει στην ιταλική αγορά ομολόγων για την αποκατάσταση της σταθερότητας. Η Standard & Poors και η Moody's δεν παράγουν βαθμολογίες για την ΕΚΤ, αλλά αν το έκαναν, θα της είχαν δώσει βαθμολογία junk για τα ομόλογα της, ή χειρότερα. Η ΕΚΤ έχει χρεοκοπήσει, και αυτό θα ήταν προφανές για όλους να το δουν, αν δεν είχε υπερεκτιμήσει κατάφωρα τα πρακτικά άχρηστα ελληνικά, ιρλανδικά και πορτογαλικά ομόλογα που κατέχει στο χαρτοφυλάκιό της. Σε κάποιο σημείο, τα κράτη μέλη της ευρωζώνης θα κληθούν να καλύψουν τις τεράστιες τρύπες στον ισολογισμό της ΕΚΤ, και τότε τα ψέματα θα τελειώσουν. Κάποιοι μπορούν να επικαλεστούν τη φτώχεια; Άλλοι θα επισημάνουν ότι το καταστατικό της ΕΚΤ εμποδίζει ρητά την αγορά εθνικών ομολόγων, και ότι οι παρεμβάσεις της στην αγορά έχουν υπερβεί τις αρμοδιότητες της. (σ.σ. στην πράξη, η ΕΚΤ πάντως δε θα χρεωκοπήσει ποτέ, διότι απλούστατα μπορεί να τυπώσει ευρώ χωρίς περιορισμούς, όπως κάνει άλλωστε και η FED στις ΗΠΑ. Και αυτό θα κάνει - για όσο υπάρχει τουλάχιστον)
Επιπλέον, δεν είναι σαφές σε ποιους η ΕΚΤ - της οποίας η δημιουργική λογιστική, οι απερίσκεπτες επενδύσεις και η περιφρονητική αδιαφορία απέναντι στους τραπεζικούς κανονισμούς κάνουν ακόμα και τον πιο ανεύθυνο επικεφαλή ενός hedge fund να φαίνεται στα ματιά μας σαν ένα πρότυπο ευπρέπειας – λογοδοτεί τελικά. Η ιδέα ότι μπορεί να παρέμβει αποτελεσματικά στην ιταλική αγορά ομολόγων, των οποίων η συνολική αξία είναι της τάξης των € 1.800 δισεκατομμυρίων, κάτι που την καθιστά κατά πολύ μεγαλύτερη από την αξία των ομολόγων της Ελλάδας, την Πορτογαλίας και την Ιρλανδίας μαζί, είναι ένα αστείο.
Ξυπνήστε: η ευρωζώνη είναι πολύ κοντά στην κατάρρευση...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια δημοσιεύονται με μια καθυστέρηση και αφού τα δει κάποιος από τη διαχείριση...και όχι για λογοκρισία αλλά έλεγχο για: μη αναφορά σε προσωπικά δεδομένα, τηλέφωνα, διευθύνσεις, προσβλητικά, υποτιμητικά και υβριστικά μηνύματα ή δεσμούς (Link) με σεξουαλικό περιεχόμενο.
Τα σχόλια, οι απόψεις των σχολιαστών δεν απηχούν κατ' ανάγκη τις απόψεις του ιστολογίου μας και δεν φέρουμε καμία ευθύνη γι’ αυτά.
Προειδοποίηση: Περιεχόμενο Αυστηρώς Ακατάλληλο για εκείνους που νομίζουν ότι θίγονται προσωπικά στην ανάρτηση κειμένου αντίθετο με την ιδεολογική τους ταυτότητα ή άποψη, σε αυτούς λέμε ότι ποτέ δεν τους υποχρεώσαμε να διαβάσουν το περιεχόμενο του ιστολογίου μας.