Το Ελλαδιστάν του νεοφιλελευθερισμού ...ως εξάρτημα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής

Σφιχτή, πολύ όμως, αγκαλιά με τις ΗΠΑ

Η επίσκεψη της Κλίντον στην Αθήνα και ο τρόπος με τον οποίο έγινε η επικοινωνιακή της διαχείριση, φωτίζουν άπλετα τη θέση που καταλαμβάνει η Ελλάδα στη γεωπολιτική σκακιέρα αυτήν την περίοδο, ως εξάρτημα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.

Η (πολύ σφιχτή) πρόσδεση της χώρας στο αμερικανικό άρμα αποτελεί ξεκάθαρη επιλογή της κυβέρνησης Παπανδρέου, η οποία αποτυπώθηκε το προηγούμενο διάστημα με δυο κινήσεις:

- Προσφυγή στο ΔΝΤ (άνοιγμα, δηλαδή, της πόρτας της ευρωζώνης στο αμερικανικό εργαλείο οικονομικού ελέγχου).

- Διαμόρφωση στρατηγικής συμμαχίας με το Ισραήλ (δηλαδή το αμερικανικό «μαντρόσκυλο» στην περιοχή).

Αυτές οι «στρατηγικές» επιλογές του Γ. Παπανδρέου θα κριθούν από την... Ιστορία και...

 κυρίως από το αποτέλεσμά τους. Προς το παρόν, ωστόσο, αυτό που μετρά κανείς είναι το τρέχον (πολύ βαρύ) κόστος που συνεπάγονται.

Δεν χωρά αμφιβολία ότι η στενή επαφή της Αθήνας με την Ουάσιγκτον και το παιχνίδι του Παπανδρέου όταν έβαζε «το όπλο (ΔΝΤ) στο τραπέζι» για να απειλήσει τους Γερμανούς, προκάλεσαν τη σφοδρή γερμανική αντίδραση, την οποία όλοι έχουμε βιώσει.

Περισσότερο οξείες, αν και όχι το ίδιο εμφανείς προς το παρόν, είναι οι αντιδράσεις για την ξεκάθαρη αμερικανική γεωπολιτική επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης.

Τι δίνουμε στις ΗΠΑ

Η στρατηγική συμμαχία μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ είναι η βάση πάνω στην οποία οικοδομείται η (αμερικανική) στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης.

Αυτή η επιλογή σημαίνει ότι η Ελλάδα βρίσκεται απέναντι σ’ όλους τους εχθρούς του Ισραήλ, οι οποίοι δεν είναι και λίγοι: u Ιράν u Τουρκία u Αραβικός κόσμος (γενικότερα)

Παιχνίδι κατά της Ρωσίας

Η απόλυτη προσαρμογή της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στην αμερικανική γραμμή δημιουργεί ένα ακόμη, ενδεχομένως πολύ μεγαλύτερο, πρόβλημα στη χώρα. Πρόκειται για το πρόβλημα που έχει να κάνει με τον άγριο ενεργειακό πόλεμο μεταξύ των ισχυρών (ΗΠΑ από τη μια και Ρωσίας -Γερμανίας από την άλλη) δυνάμεων.

Το παρασκήνιο (πέρα από τις επίσημες δηλώσεις και τις χαρούμενες φωτογραφίες) της επίσκεψης Κλίντον περιγράφει αυτόν τον άγριο ενεργειακό πόλεμο ο οποίος εξελίσσεται και επί ελληνικού εδάφους.

Σύμφωνα με όσα υποστηρίζουν... φίλοι του «Π», η Χίλαρι υπογράμμισε το ειδικό ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τη δρομολογημένη διαδικασία εκποίησης της ελληνικής περιουσίας.

Βάσει, λοιπόν, όσων ακούμε, η Χίλαρι ξεκαθάρισε προς κάθε κατεύθυνση ότι δεν θα αποδεχτεί την εν λευκώ διαχείριση της εκποίησης από τη Γερμανία. Το ενδιαφέρον των Αμερικανών επικεντρώνεται, κυρίως για γεωστρατηγικούς λόγους, στον τομέα της ενέργειας και ειδικότερα στην τύχη που επιφυλάσσεται στη Δημόσια Επιχείρηση Αερίου (ΔΕΠΑ).

Καλό θα είναι να μη λησμονούμε ότι οι ΗΠΑ, την τελευταία δεκαετία, σε κάθε ευκαιρία, ανεπισήμως και με επίσημες τοποθετήσεις αρμόδιων υπουργών (για παράδειγμα κατά την επίσκεψη της Κοντολίζα Ράις στην Αθήνα τον Απρίλη του 2006 και τη συνάντησή της με την τότε ΥΠΕΞ Ντόρα Μπακογιάννη) έχουν υπογραμμίσει ότι: Τυχόν συμμετοχή της Ελλάδας στο δίκτυο αγωγών μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη δεν είναι αποδεκτή. Με αυτήν τη θέση, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε, έχει συμβιβαστεί απόλυτα η κυβέρνηση Παπανδρέου, τινάζοντας στον αέρα τις ελληνορωσικές σχέσεις.

Ωστόσο, αυτή η αμερικανική θέση υποσκάπτεται σήμερα εξ αιτίας της οικονομικής κατάστασης της χώρας: Η Ρωσία μέσω της στρατηγικής ενεργειακής συμμαχίας που έχει με τη Γερμανία, μπορεί να επιστρέψει και να διεκδικήσει ένα κομμάτι από την ελληνική ενεργειακή πίτα, αφού ο βασικός διαχειριστής της εκποίησης της ελληνικής δημόσιας περιουσίας είναι το Βερολίνο.

Δεν θα πρέπει να περάσει απαρατήρητο ότι δυο μόλις μέρες πριν από την έλευση της Κλίντον στην Αθήνα υπογράφτηκε συμφωνία μεταξύ του ρωσικού γίγαντα Gazprom και της γερμανικής εταιρείας RWE για την κατασκευή και διαχείριση εργοστασίων ηλεκτρικής ενέργειας που θα εφοδιάζονται με ρωσικό αέριο.

«Αιτιολογημένος» έρωτας

Όσο κάνετε αυτό που πρέπει για την εξυγίανση της οικονομίας σας, θα έχετε τη φιλία και την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών». Πρόκειται για τη φράση - κλειδί στις δηλώσεις της υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Χίλαρι Κλίντον μετά την πρόσφατη συνάντησή της στο υπουργείο Εξωτερικών με τον ομόλογό της Σταύρο Λαμπρινίδη, καθώς αποκάλυψε ότι η πρωτοφανής στήριξη που προσφέρει αυτή την περίοδο η Ουάσιγκτον στην κυβέρνηση Παπανδρέου έχει «αιτιολογημένη βάση», χαρακτηρίζεται από πολύ συγκεκριμένους όρους και παρέχεται στην Αθήνα με μία βασική προϋπόθεση: ότι οι Έλληνες «θα κάνουν αυτό που πρέπει»!

Ενδιαφέρον, εν προκειμένω, στις δηλώσεις της Χίλαρι Κλίντον είναι το εύρος του μηνύματος που έστειλε εν μέσω καλοκαιριού η αμερικανική διπλωματία στην Αθήνα της κρίσης! Το γεγονός ότι η συγκεκριμένη δήλωση «ακούγεται» το ίδιο άνετα από τη μία ως «επιβράβευση» της μέχρι σήμερα πολιτικής του Γιώργου Παπανδρέου και των οικονομικών επιλογών του και από την άλλη ως «εκβιασμός» την καθιστά ακόμα πιο ενδιαφέρουσα, καθώς:

-Στο πεδίο της οικονομίας, οι ΗΠΑ είναι ο βασικός χρηματοδότης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Αυτό θα πει ότι η τρίτη δόση του δανείου, τον προσεχή Σεπτέμβριο, δεν πρέπει κατ’ ουδένα τρόπο να... «σκαλώσει».

-Στο πεδίο της ελληνικής εσωτερικής πολιτικής η Ουάσιγκτον επιθυμεί συνομιλητή στην Αθήνα που δεν θέτει σε αμφισβήτηση «μνημόνια» και «μεσοπρόθεσμα». Αυτό θα πει ότι, ακόμα και αν η δήλωση Κλίντον αφήνει ανοικτά να διαφανούν οι «πολιτικές προτιμήσεις» των ΗΠΑ στην ελληνική εσωτερική πολιτική σκηνή, η δουλειά πρέπει να γίνει όπως έχει «καταστρωθεί», έστω και εάν η δήλωση της επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας δημιουργεί τριγμούς, αφού συνιστά εμφανή ανάμειξη στα εσωτερικά τρίτης χώρας.

♦ Στο πεδίο της διεθνούς στρατηγικής, η Ουάσιγκτον απαιτεί πλήρη ευθυγράμμιση με τις κρίσιμες γεωστρατηγικές της επιλογές στην ευρύτερη περιοχή. Η Κλίντον επικρότησε τη στάση της κυβέρνησης της Αθήνας σε σειρά διεθνών ζητημάτων, ενώ δεν αποκλείεται να αξιοποίησε, έστω και σε μικρότερο βαθμό, τους «δεσμούς» της Αθήνας με τον αραβικό κόσμο.

«Bravo Giorgos »

Με την ιδιότητα των ΗΠΑ ως του μεγαλύτερου χρηματοδότη του ΔΝΤ, η ανοικτή πολιτική στήριξη που προσέφερε η Κλίντον στον Γ. Παπανδρέου προσπερνά τον σκόπελο της Ευρωπαϊκής Συνόδου για ζητήματα οικονομίας. Οι αναφορές στη θετική απήχηση από την ψήφιση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος και των εφαρμοστικών νόμων και οι χαρακτηρισμοί της πολιτικής Παπανδρέου ως «μονόδρομος» για την υπέρβαση της κρίσης, από κοινού με τις δηλώσεις εμπιστοσύνης στη δύναμη του ελληνικού λαού που στο τέλος «θα τα καταφέρει», δημιουργούν μια κάποια αίσθηση (ίσως και ψευδαίσθηση) στέρεου εδάφους για την κυβέρνηση προκειμένου να «σπρώξει» τις καλοκαιρινές μέρες. Στις δηλώσεις της η Κλίντον διατύπωσε τρεις φορές την ισχυρή υποστήριξη της χώρας της στο πρόσωπο του Έλληνα πρωθυπουργού, παραμερίζοντας την κοινωνική κατήφεια και τα αδιέξοδα της ακολουθούμενης πολιτικής που περιγράφει ικανή μερίδα του διεθνούς Τύπου. Η Χίλαρι Κλίντον μίλησε για «ηγετικές κινήσεις (του πρωθυπουργού), που θα κτίσουν ένα νέο οικονομικό μέλλον», για «βήματα που δεν είναι ανώδυνα, αλλά θα οδηγήσουν την Ελλάδα μπροστά», για την πεποίθηση που υπάρχει στις ΗΠΑ σχετικά με την «αντοχή και την ευφυΐα του ελληνικού λαού».

Στρατηγικοί εταίροι

Τα προηγούμενα χρόνια, στις ελληνοαμερικανικές συναντήσεις εργασίας οι αξιωματούχοι δεν παρέλειπαν να υπενθυμίσουν την ισχυρή στρατηγική εταιρική σχέση των δύο χωρών, ακόμα και εάν οι δηλώσεις αυτές γίνονταν σε περιόδους που οι διμερείς σχέσεις Αθήνας - Ουάσιγκτον «δούλευαν» εν κενώ... Την προσφιλή στους προκατόχους επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας της Κλίντον (Μαντλίν Ολμπράιτ, Κοντολίζα Ράις) διατύπωση περί «ισχυρών στρατηγικών εταίρων» απέφυγε η σημερινή προκαθήμενη του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Δεν πρόκειται για αμέλεια, αλλά πλέον για γεγονός αυτονόητο. Αντί της μέχρι σήμερα ξύλινης γλώσσας, η Κλίντον παρέθεσε τα σημεία της ταύτισης:

α) Στις εξελίξεις της Λιβύης, ευχαριστώντας την Ελλάδα για «την προθυμία της να φιλοξενήσει τις συμμαχικές δυνάμεις στη Σούδα». Η παραμονή της Χίλαρι Κλίντον στη Αθήνα συνέπεσε με τις συναντήσεις Λίβυων και Αμερικανών αξιωματούχων στο Μαρόκο, από τις οποίες ωστόσο δεν προέκυψε η παραμικρή περίπτωση άρσης του αδιεξόδου σε διμερές επίπεδο.

β) Στις «ανησυχητικές» εξελίξεις της Συρίας, σημειώνοντας την ξεκάθαρη στάση που έλαβε η Αθήνα αναφορικά με την επίθεση που δέχθηκε η πρεσβεία των ΗΠΑ στη Δαμασκό.

γ) Στους επαίνους προς την ελληνική κυβέρνηση για «την εποικοδομητική προσέγγιση», μαζί με τα Ηνωμένα Έθνη, για τα ανθρωπιστικά θέματα της Γάζας, «που βοηθούν να αποφύγουμε τους κινδύνους».

δ) Στη βαλκανική πολιτική της Αθήνας, κυρίως ως προς την προοπτική ένταξης των δυτ. Βαλκανίων στην Ε. Ε.

Υψηλότερη στιγμή πάντως στην αποδοχή εκ μέρους των ΗΠΑ της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής είναι εμφανώς εκείνη της καλλιέργειας αποστάσεων από τη Μόσχα.

Αν η ρωσική διπλωματία έκλεισε πρόσφατα την πόρτα στον νέο ΥΠΕΞ Στ. Λαμπρινίδη (ανέβαλε επίσκεψή του στη Μόσχα), η άλλη πόρτα του Στέιτ Ντιπάρτμεν άνοιξε ορθάνοικτα με ποδαρικό της Χίλαρι Κλίντον στον νέο οικοδεσπότη της Βασ. Σοφίας. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η Κλίντον, αναφερόμενη στις ισχυρές ελληνοαμερικανικές σχέσεις, έκανε ιδιαίτερη μνεία ακόμα και στην ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα Visa Wayve r, το οποίο δόθηκε ως δώρο στον Γ. Παπανδρέου κατά την επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο, ενώ είναι γνωστό πλέον ότι η αμερικανική διοίκηση το κρατούσε παγωμένο επί σειρά ετών προκειμένου να τιμωρήσει την κυβέρνηση Καραμανλή για το βέτο στο Βουκουρέστι.

«Παιχνίδι» ΗΠΑ με Τουρκία - Ιράν

Αν θέλει να κατανοήσει κανείς ένα από τα βασικά σημεία τριβής στην περιοχή, θα πρέπει να ρίξει μια ματιά στον τρόπο με τον οποίο η Ουάσιγκτον πιέζει την Τουρκία και το Ιράν. Ως μοχλό πίεσης οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν το κουρδικό προτεκτοράτο που έχουν δημιουργήσει στο Ιράκ. Αυτό το «κρατικό» μόρφωμα αποτελεί σημείο αναφοράς για τις πολυπληθείς μειονότητες των Κούρδων, τόσο στο Ιράν όσο και στην Τουρκία. Δύο περιστατικά, ένα στο Ιράν και ένα στην Τουρκία, λίγο πριν εμφανιστεί η Αμερικανίδα ΥΠ ΕΞ στην περιοχή (επίσκεψη σε Άγκυρα και Αθήνα), περιγράφουν παραστατικά το πώς η αμερικανική διπλωματία μπορεί να αξιοποιήσει τις εντάσεις για να πιέσει Τουρκία και Τεχεράνη να ακολουθήσουν μια πιο θετική για τα αμερικανικά συμφέροντα γραμμή.

Το προνοητικό Ιράν

Στις 13 Ιουλίου η κυβέρνηση του Ιράν προώθησε 5.000 στρατιώτες κοντά στα βορειοδυτικά σύνορα της χώρας με το Ιράκ. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η περιοχή που αναπτύχθηκαν οι ιρανικές δυνάμεις θεωρείται προπύργιο της δράσης της σημαντικότερης ιρανικής παραστρατιωτικής οργάνωσης των Κούρδων (Kurdistan Fre e Life Party [PJAK]) του Ιράν. Σύμφωνα με αμερικανικές πηγές (Stratfor), οι ιρανικές δυνάμεις υποστηρίζονται από άρματα μάχης και πυροβολικό.

Η κλιμάκωση της έντασης στην περιοχή δεν είναι ασυνήθιστο φαινόμενο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Ωστόσο το μέγεθος (5.000 άνδρες) της κινητοποίησης καθώς και η υποστήριξη πυρός (άρματα, πυροβολικό) της δύναμης οδηγούν στην εκτίμηση ότι η Τεχεράνη αποστέλλει σαφές μήνυμα προς την Ουάσιγκτον ότι δεν είναι διατεθειμένη να ανεχτεί τη λειτουργία της κουρδικής μειονότητας ως μοχλού πίεσης, κάτι το οποίο επιχειρεί συστηματικά η Αμερική, τόσο κατά του Ιράν όσο και κατά της Τουρκίας.

«Πόλεμος» στην Τουρκία

Λίγες ώρες πριν από την άφιξη της Κλίντον στην τουρκική πρωτεύουσα, σήμανε συναγερμός στην Άγκυρα έπειτα από τη σφοδρή επίθεση ανταρτών του PKK εναντίον ομάδας Τούρκων στρατιωτών στο Ντιγιάρμπακιρ της Νοτιοανατολικής Τουρκίας, που είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν 13 και να τραυματιστούν επτά. Νεκροί είναι και επτά μέλη του PKK.

Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας συγκάλεσε αμέσως έκτακτη σύσκεψη για την τρομοκρατία στο γραφείο του με τη συμμετοχή και του αρχηγού του στρατού Ισίκ Κόσανερ, ενώ ο αρχηγός Ξηράς και ο αρχηγός Στρατοχωροφυλακής έσπευσαν στο Ντιγιάρμπακιρ για να μελετήσουν την κατάσταση από κοντά. Οι συγκρούσεις συνεχίζονταν έως αργά και ο τουρκικός στρατός άρχισε μεγάλη επιχείρηση στην πόλη εναντίον του PKK. Στην περιοχή στάλθηκαν ελικόπτερα και στρατιωτικές δυνάμεις. Πρώτη φορά η επίθεση έγινε κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ τα τουρκικά ΜΜΕ υπογράμμισαν τα ερωτήματα που προκαλούνται από τη χρονική στιγμή (επίσκεψη Κλίντον) κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η κουρδική επίθεση.

Το «δώρο» στον τουρισμό

Η οικονομική κρίση παραμέρισε και την ελληνοσκοπιανή διαφορά, πλην του έμμεσου μηνύματος καταδίκης της πολιτικής Γκρούεφσκι από τον Λαμπρινίδη, ο οποίος στις κοινές δηλώσεις του παρατήρησε (αορίστως) ότι «οι λαοί της περιοχής μπορούν να γράψουν ιστορία, όχι όμως να την ξαναγράψουν», της ενημέρωσης των Αμερικανών από τον ΥΠ ΕΞ Στ. Λαμπρινίδη για τις εξελίξεις και της επαναδιατύπωσης των καλών προθέσεων για την επίλυση του Κυπριακού. Ως γνωστόν, η Χίλαρι Κλίντον κατά την παραμονή της στην Κωνσταντινούπολη για τις ανάγκες της ομάδας επαφής για τη Λιβύη, μετά τη συνάντηση που είχε στην Τουρκία με τον ΥΠΕΞ Νταβούτογλου είπε ότι το στάτους κβο στην Κύπρο «δεν ωφελεί κανέναν» και ότι οι ΗΠΑ «θέλουν μια ομοσπονδία με δύο κοινότητες και δύο ζώνες, και το θέλουν το συντομότερο δυνατό», δήλωση που κινείται εγγύτερα στη θέση της Άγκυρας, που επιδιώκει λύση στο πολιτικό ζήτημα της νήσου πριν από την ανάληψη της ευρωπαϊκής προεδρίας από την Κύπρο το δεύτερο εξάμηνο του 2012. Πάντως, το «μνημόνιο συνεργασίας σχετικά με την επιβολή εισαγωγικών περιορισμών σε κατηγορίες αρχαιολογικού και βυζαντινού εκκλησιαστικού εθνολογικού υλικού μέχρι και τον 15ο αιώνα μ.Χ», που υπεγράφη κατά την επίσκεψη της Κλίντον στο Μουσείο της Ακρόπολης, ήταν το «δωράκι» της στον ελληνικό τουρισμό, που προσπαθεί φέτος να βγάλει τα σπασμένα του ανοίγματος στον προϋπολογισμό.

"Το Ποντίκι"