Nτομίνκο Καβάγιο – Ευάγγ. Βενιζέλος Βίοι Παράλληλοι

         

                         
                        Γράφει ο Γιώργος Βαζάκας* – Φιλόλογος


      Δηλώνω προκαταβολικώς! Με τον τίτλο του άρθρου μου δε φιλοδοξώ να τοποθετήσω τον εαυτό μου δίπλα στον πρόγονό μας Πλούταρχο με τις βιογραφίες του ή στον Ρωμαίο Κορνήλιο Νέπωτα. Απλώς θα επιχειρήσω μια συσχέτιση οικονομικών χειρισμών του επιφανούς Αργεντίνου πολιτικού Ντομίνκο Καβάγιο το 2001 με τους ανάλογους του δικού μας Ευάγγ. Βενιζέλου σήμερα.
      Στις 22/9/2011 ο υπουργός οικονομικών της ελληνικής κυβέρνησης Ευάγγ. Βενιζέλος κατά την επίσκεψή του στο Πρόεδρο της δημοκρατίας Καρ. Παπούλια δήλωσε: « Ο κόσμος – και δικαίως – νομίζει ότι η κρίση είναι αυτή που ζούμε, δηλαδή η περικοπή μισθών, συντάξεων, εισοδημάτων, η μείωση των προοπτικών που έχουν τα νέα παιδιά. Αλλά δυστυχώς αυτό δεν είναι η κρίση. Αυτό είναι μια προσπάθεια, πολύ σκληρή, που κάνουμε να προστατευθούμε και να αποφύγουμε την κρίση Γιατί η κρίση θα είναι η Αργεντινή του 2000, δηλαδή η πλήρης διάλυση της οικονομίας, των θεσμών, του κοινωνικού ιστού και της παραγωγικής βάσης της χώρας .
Κι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, δυστυχώς, η ευρωζώνη αυτή τη στιγμή, δεν έχει το πολιτικό και θεσμικό επίπεδο που απαιτούν οι κρίσιμες περιστάσεις, Και η νευρικότητα που υπάρχει σε μεγάλες χώρες – χώρες που ηγούνται της ευρωζώνης - για δικούς τους εσωτερικούς λόγους, ξεσπάει επάνω μας. Εμείς πρέπει να είμαστε απολύτως συνεπείς στις υποχρεώσεις μας, πρέπει να εκπληρώσουμε όλες τις υποχρεώσεις, για να μη χρησιμοποιούνται επιχειρήματα ή άλλοθι εις βάρος μας».  
      Η αναφορά του κ. Βενιζέλου στην Αργεντινή του 2000, του αποκαλούμενου τελευταία και Μπενίτο, όπως πολύ εύστοχα τον έχει βαφτίσει ο Τζίμης Πανούσης, μάλλον τον αποκαλύπτει ολίγον αδιάβαστο, όταν επιχειρεί να εκβιάσει το λαό με το προαναφερθέν για την Αργεντινή δίλημμα. Και τούτο γιατί η Αργεντινή οδηγήθηκε στην κατάρρευση το 2001, εκτός και αν αυτό που λέει για την Αργεντινή του 2000 ο κ. Βενιζέλος άλλα υπονοεί, «ανεξερεύνητοι αι βουλαί του…»
      Εν πάση περιπτώσει, ας δούμε, αν η Αργεντινή του 2000 κατά Βενιζέλο ή του 2001 οδηγήθηκε  στη διάλυση της οικονομίας της, γιατί ακολούθησε άλλη πολιτική. Το Μάρτιο του 2001, στο Μπουένος Άιρες, στους κεντρικούς δρόμους του, περίπου 50 χιλιάδες κόσμου διαδήλωναν για την 25η επέτειο της πτώσης της στρατιωτικής χούντας. Όπως αναγράφηκε στους «Financial Times» στις ( 26/3/2001). Σ’ αυτή τη διαδήλωση « πολλοί έκαναν συγκρίσεις ανάμεσα στη στρατιωτική χούντα του 1976 και το οικονομικό μοντέλο της αγοράς, που ακολούθησε την επιστροφή στη δημοκρατία. Ένα πανό έγραφε: «Χούντα σημαίνει τρομοκρατία του αίματος, Αγορά σημαίνει τρομοκρατία της πείνας». Μας λέει τίποτε αυτό;
      Εντωμεταξύ το ΔΝΤ βρισκόταν ήδη στον δεύτερο χρόνο παρέμβασής του στην Αργεντινή προκειμένου να τη «σώσει» από την κρίση χρέους και την κατάρρευση. Αποτέλεσμα των πολιτικών, που το ΔΝΤ απαιτούσε να επιβληθούν ήταν να εκτιναχθεί η ανεργία στο 16%, το λαϊκό εισόδημα είχε μειωθεί κατά 20% - 30%, η εσωτερική αγορά πέθαινε κι απ’ την άλλη το χρέος αύξαινε και η ύφεση βάθαινε
      Σ’ εκείνη τη χρονική στιγμή εμφανίστηκε ένας επιφανής πολιτικός του κατεστημένου εκ του Χάρβαρντ ορμώμενος ο Ντομίνκο Καβάγιο. Κάτι δηλαδή σαν το δικό μας Μπενίτο. Ανέλαβε την ευθύνη των οικονομικών της Αργεντινής το Μάρτιο του 2001 και υποσχέθηκε ότι θα σώσει πάση θυσία τη χώρα του. Για το σκοπό αυτό η κυβέρνηση του έδωσε έκτακτες εξουσίες, για να κινηθεί εν λευκώ.
     Το πρώτο που έκανε ήταν να διαπραγματευθεί μια εθελοντική ανταλλαγή ομολόγων (PSI) με τις τράπεζες – δανειστές της Αργεντινής, με το ΔΝΤ και την Ουάσιγκτον, στην οποία μάλιστα έδωσε το λόγο του ότι η χώρα του δεν πρόκειται να εγκαταλείψει ποτέ το δολάριο. Εδώ θυμίζουμε ότι η Αργεντινή είχε κλειδώσει το δικό της νόμισμα (πέσο) με το δολάριο για τους ίδιους λόγους που και η Ελλάδα σήμερα βρίσκεται υπό καθεστώς ευρώ.
     Προτού εφαρμοστεί η πρώτη φάση της συμφωνίας PSI, ο μέγας και πολύς Καβάγιο ανακοίνωσε ένα πρωτοφανές πρόγραμμα λιτότητας ,φοροεπιδρομής και περικοπών σαν αυτό που ανακοίνωσε ο δικός μας ο Μπενίτο, με τα παρακάτω λόγια σε πρόσφατη συνέντευξή του: « Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος, καθυστερήσεων, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος αντιφάσεων, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος εμπλοκών, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος κατά λάθος να οδηγηθούμε σε δραματικές εξελίξεις… Εμείς πρέπει να θωρακιστούμε απέναντι σε όλα αυτά. Και ο θώρακας είναι ένας και μόνο: Να εκπληρώνουμε τις υποχρεώσεις μας».
      Τα ίδια διακήρυττε και ο Καβάγιο από το  Δεκέμβρη του 2001 μέχρι το Μάρτη του 2001 ως υπουργός οικονομικών της Αργεντινής και το μόνο που είχε μάθει να λέει ήταν ότι: « Εμείς πρέπει να τηρούμε τις υποχρεώσεις μας» πετσοκόβοντας οικονομία και νοικοκυριά. Και την πολιτική του αυτή την ονόμασε πρόγραμμα «μηδενικού πρωτογενούς ελλείμματος και υποσχέθηκε ότι μέχρι το τέλος του ίδιου χρόνου ( δηλαδή από Μάρτη ως Δεκέμβρη) τα δημοσιονομικά της Αργεντινής θα εμφάνιζαν πρωτογενή πλεονάσματα. Βρε, βρε κάτι συμπτώσεις με τις δηλώσεις του ομολόγου του δικού μας Μπενίτο!...
      Αλλά ας συνεχίσουμε: «Λιτότητα ή κατάρρευση» ήταν το δίλημμα που έθεσε στο λαό της Αργεντινής ο Καβάγιο, και το «Economist» (19/7/2001) το πρόβαλε σε κεντρικό του τίτλο. Λίγο νωρίτερα είχε προχωρήσει η πρώτη φάση της ανταλλαγής ομολόγων PSI με απόλυτη επιτυχία. Ο Καβάγιο καταχαρούμενος δήλωνε: «Νικήσαμε όλους εκείνους που στοιχημάτιζαν εναντίον της Αργεντινής. Λύσαμε τις πιο επείγουσες ανάγκες μας και τώρα προχωρούμε μπροστά για το πιο σημαντικό: ανάπτυξη στη οικονομία της Αργεντινής». («The New York Times», 5/6/2001)
        Με τη δήλωσή του αυτή ο Καβάγιο εννοούσε ότι με την ανταλλαγή και την επιμήκυνση της διάρκειας του χρέους, που είχε πετύχει η κυβέρνηση της Αργεντινής, είχαν λυθεί οι πιο πιεστικές ανάγκες πληρωμής τοκοχρεολυσίων και έτσι θα μπορούσε με τα πλεονάσματα που θα εξασφάλιζε η αιματηρή λιτότητα  να χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη. Μάλιστα, επίσημα τόνιζαν οι κυβερνώντες την Αργεντινή ότι είχαν πετύχει ένα «κούρεμα» του χρέους σε ποσοστό του 20%. Η αλήθεια ήταν ότι λόγω των κρυφών τότε εγγυήσεων,που είχε συμφωνήσει να πληρώσει στους τραπεζίτες, το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους είχε αυξηθεί κατά 28%. Μέσα σε δυο μήνες η ανέχεια σάρωσε κυριολεκτικά την αργεντίνικη κοινωνία και η ύφεση χτύπησε κόκκινο. Οι αγορές και  το ΔΝΤ άρχισαν να πιέζουν για περισσότερα μέτρα, πιο αυστηρές περικοπές
         Ο Καβάγιο σε μια κρίση πανικού έλεγε  τον Ιούλιο του 2001: «Αν θέλουν [οι αγορές] μπορούν να προκαλέσουν τη πτώχευση [της Αργεντινής]. Όμως η Αργεντινή δε θα αποτελέσει την αιτία της πτώχευσης, οπωσδήποτε όχι. Η Αργεντινή θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, θα πληρώσει τους τόκους στο χρέος της».
         Πολύ φοβόμαστε ότι το ίδιο έργο τηρουμένων των αναλογιών παίζεται και με εμάς , με την Ελλάδα. Μπορούμε άραγε να μη θυμηθούμε τις θριαμβολογίες των δικών μας κυβερνώντων, τον Ιούλιο, μετά τις 21/7/2011, για παρόμοιο 20% «κούρεμα» του ελληνικού χρέους αλλά και για επιμήκυνσή του σε βάθος τριακονταετίας αλλά που σύμφωνα με τις τελευταίες  διαδόσεις θα το φτάσουν πού άραγε το κούρεμα μετά τις 23/10/2011 στο 50 ή στο 60% και με ποιες εγγυήσεις;)                
         Βέβαια Η Αργεντινή, που πολύ «γουστάρει» να επικαλείται ο δικός μας  Μπενίτο, κατέρρευσε, γιατί οι υπουργοί και οι κυβερνήσεις της ήξεραν μόνο να   «τηρούν τις υποχρεώσεις τους» απέναντι στις αγορές. Ούτε που διανοήθηκαν ποτέ να «τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους » απέναντι στο λαό που τους εκλέγει, όχι φυσικά από αφέλεια. Αν λοιπόν δεχτούμε ότι ο κ. Βενιζέλος ξέρει τι λέει, ακόμη κι όταν αναφέρεται στην Αργεντινή, τότε πόσο καιρό του δίνει κανείς μέχρι να επιφέρει την κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας , όπως ακριβώς ο ομόλογος του στην Αργεντινή Καβάγιο το 2001; Υποψιαζόμαστε μάλλον σίγουρα ότι η θητεία του κ, Βενιζέλου και της κυβέρνησής του δε θα είναι μακροβιότερη του κ. Καβάγιο, ούτε και η κατάληξή τους καλύτερη…
        Η μεγάλη διαφορά ανάμεσα στη δική μας κατάσταση και σ’ αυτήν της Αργεντινής είναι ότι για την Ελλάδα ο Ελληνικός λαός έχει μια τεράστια ευκαιρία… Ίσως την έσχατη ευκαιρία, πριν επέλθει η πλήρης κατάρρευση, που ούτως ή άλλως προγραμματίζεται από τις αγορές και το πολιτικό προσωπικό της ευρωζώνης.
        Μήπως ο ελληνικός λαός θα πρέπει να μάθει και να αποφασίσει να κάνει στάση πληρωμών προς το κράτος, την κυβέρνηση και τις αγορές (διάβαζε:δανειστές – τοκογλύφους), πριν υποστεί ο ίδιος παύση πληρωμών προς όφελος των δανειστών, των τραπεζών και των αγορών; Μήπως έτσι πάρει επί τέλους τις τύχες στα χέρια του, πριν τις παραδώσει ολοκληρωτικά στις δυνάμεις που του  επιβάλουν σιγα-σιγα καθεστώς οικονομικής κατοχής και δουλοπαροικίας;
       Μήπως έτσι αρχίσει ο λαός επιτέλους να εκβιάζει, ώστε να σταματήσουν πια να τον εκβιάζουν με το πιστόλι στον κρόταφο; Είναι μια ιδέα. Άλλωστε εδώ που έφτασαν τα πράγματα τι έχει να χάσει περισσότερο ο λαός; Και διάφορες δυνάμεις είναι σε ετοιμότητα να τον συμπαρασταθούν με πρώτη και κατά τη γνώμη μας καλύτερη με ξεκάθαρες θέσεις, η από τις 16/7/2011 συγκροτηθείσα κοινωνικοπολιτική συμμαχία, δηλαδή το Ενιαίο Παλλαϊκό Μέτωπο ( Ε.ΠΑ.Μ)
      Αναφέραμε πιο πάνω τη φράση: «Είναι μια ιδέα». Παρακινηθήκαμε από τους περιεκτικούς στίχους του Κωστή Παλαμά:
      « … Κι αν έρθουν χρόνια δίσεκτα πέσουν καιροί οργισμένοι
             μη φοβηθείς το χαλασμό, φωτιά τσεκούρι τράβα,
             ξεσπέρμεψε, χέρσωσε, το περιβόλι κόφτο
             και χτίσε κάστρο απάνω του και ταμπουρώσου μέσα
             για πάλεμα, για μάτωμα, για την καινούργια γέννα,
             που όλο την περιμένουμε κι όλο κινάει, για να ’ρθει
             κι όλο συντρίμμια γίνεται στο γύρισμα των κύκλων…
             Φτάνει μια ιδέα να στο πει, μια ιδέα να στο προστάξει    
             Κορώνα ιδέα, ιδέα σπαθί, που να ’ναι πάνω απ’ όλα…»
      Το παράδειγμα της Αργεντινής που προσφάτως τόσο αγαπά να επικαλείται ο δικός μας Μπενίτο, δείχνει ξεκάθαρα το δρόμο και πού πάει το πράγμα.  Και επειδή ο παππούς μας, ο αρχαίος τραγικός ποιητής  Ευριπίδης είπε το περίφημο: « όλβιος όστις ιστορίης έσχε μάθησιν» (= ευτυχισμένος όποιος έμαθε ιστορία), αξίζει, νομίζω, δέκα χρόνια μετά τη λαϊκή εξέγερση και τη στάση πληρωμών προς τους δανειστές στην Αργεντινή, να δώσουμε μια μικρή σκιαγράφηση των εκεί και τότε γεγονότων.
      Προαναφέραμε την πολιτική του Καβάγιο. Αυτή κοντά στα όσα προείπαμε είχε ως αποτέλεσμα να ξεπουληθεί το μεγαλύτερο – στην Ελλάδα μας μήπως με το ήδη ψηφισμένο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα και τον εφαρμοστικό νόμο δεν προβλέπονται τα ίδια; – μέρος του εθνικού πλούτου της Αργεντινής. Αρκετές επιχειρήσεις πτώχευσαν πετώντας όλο και πιο πολλούς εργαζόμενους στο δρόμο. Η Αργεντίνικη κυβέρνηση συνεχίζοντας να ακολουθεί τις οδηγίες του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας εφάρμοσε νέες περικοπές στις δημόσιες δαπάνες, που φυσικά χειροτέρεψαν την ύφεση.
       Η κρίση μεγάλωσε και οδήγησε πολλούς μεγαλοκεφαλαιούχους της χώρας να φυγαδεύσουν – μην ξεχνάμε και από την Ελλάδα από πέρσι εν μέσω κρίσης χρέους πόσα δις. φυγαδεύτηκαν φυσικά «μεγαλολεφτάδων» - τα λεφτά τους στο εξωτερικό. Τότε η κυβέρνηση της Αργεντινής «πάγωσε» τις τραπεζικές καταθέσεις της μεσαίας και της εργατικής τάξης , σε μια προσπάθεια να σώσει το τραπεζικό σύστημα, που κινδύνευε να καταρρεύσει από τη φυγή κεφαλαίων των ολίγων μεγαλοκεφαλαιούχων. Οι άνθρωποι της μεσαίας τάξης και οι πολυάριθμοι εργαζόμενοι πηγαίνοντας να σηκώσουν τα χρήματά τους από τα ΑΤΜ των τραπεζών, διαπίστωναν ότι τα λεφτά τους είχαν κάνει φτερά.
        Το γεγονός αυτό ήταν για τον αργεντίνικο λαό «η μεγάλη ληστεία» του, όπως την αποκάλεσε ο σημαντικός αργεντίνος σκηνοθέτης Φερνάντο Σολάνας, στο ομώνυμο ντοκυμαντέρ του. Τις επόμενες μέρες εξαιτίας του μόλις αναφερθέντος γεγονότος ξέσπασε η μεγάλη λαϊκή εξέγερση, που τελικά οδήγησε σε παραίτηση και άτακτη φυγή με ελικόπτερο τον τότε πρόεδρο της χώρας, τον Φερνάντο ντε Λα Ρούα. Ακολούθησε περίοδος αιματηρής ακυβερνησίας. Κατά την οποία επικράτησαν χάος και λεηλασίες καταστημάτων και ιδιωτικών περιουσιών.
         Δημιουργήθηκε κενό εξουσίας. Συγκροτήθηκαν οργανώσεις από τα εκατομμύρια πλέον των ανέργων οι περίφημες Piqueteros και η συμμαχία των Συνελεύσεων Γειτονιάς,   που έσπευσαν να καλύψουν αυτό το κενό. Με άλλα λόγια  μεγάλα τμήματα από την πτωχευμένη αργεντίνικη κοινωνία, δυνάμεις «από τα κάτω», επέβαλαν ουσιαστικά τη στάση πληρωμών του χρέους προς τους ξένους δανειστές, που έφθανε τότε τα 100 δισ. δολάρια. Και οι εξελίξεις τρέχουν… Ο προσωρινός πρόεδρος Εντουάρντο Ντουάλντε αποσύνδεσε το εθνικό νόμισμα πέσο από το δολάριο και προχώρησε σε ραγδαία υποτίμηση του πέσο. Ένα χρόνο αργότερα στις 25 Μαρτίου του 2003 έγιναν εκλογές. Ένας άγνωστος στους πολλούς, αλλά με αγωνιστικό παρελθόν στα χρόνια της χούντας, πρώην διοικητής μια μακρινής επαρχίας της νότιας Αργεντινής ο περονιστής Νέστορ Κίρχνερ εκλέχτηκε πρόεδρος της Αργεντινής και ανέλαβε την ανόρθωση και ανοικοδόμηση της χώρας του.
         Προχώρησε στην ανάκαμψη της οικονομίας «κουρεύοντας» τα ομόλογα του χρέους με την αυτόβουλη πολιτική του επιλογή κατά 70%. Έμεινε περιώνυμη η διακήρυξή του προς τους δανειστές για το εθελοντικό «κούρεμα» που επέβαλε: « Όποιος θέλει, οι άλλοι… δε θα πάρουν τίποτε». Έτσι η αργεντίνικη οικονομία αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια από 7% ως 9% και δημιουργήθηκαν εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας, με την καταπολέμηση της φτώχιας  και της δομικής ανεργίας. Αυτά υπήρξαν τα επιτεύγματα του  Κίρχνερ, που απεβίωσε ξαφνικά πέρσι, ενώ ετοιμαζόταν να επιστρέψει στην προεδρία. Και αυτά τα επιτεύγματα αποτελούν ουσιαστικό «κληροδότημα», ενισχυτικό προεκλογικό πλεονέκτημα για τη σύζυγο του τη Χριστίνα Φερνάντες –Κίρχνερ που σήμερα στις 23/10/2011, ενώ συντάσσεται το παρόν άρθρο, μάλλον θα είναι η σίγουρη νικήτρια των αργεντίνικων εκλογών.
        Όσο για την ομοιοπαθή Ελλάδα μας, συγκριτικά με τα όσα είπαμε για την Αργεντινή, πολλά θα δούμε ακόμα…Είμαστε ίσως στην αρχή… Και είτε ως προφητεία είτε ως παρηγοριά ας θυμηθούμε ό,τι ο Καρλ Μαρξ είπε πριν 150 χρόνια: « Η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, αν επαναληφθεί θα είναι είτε η τραγωδία της ή η φάρσα της».

                                                                    Κατερίνη 23/10/2011                        
                                                 
*μελος της πολιτικης επιτροπης του Ε.ΠΑ.Μ