Τι νόημα έχουν τα δημοψηφίσματα;

του Δημήτρη Καζάκη

Το δημοψήφισμα είναι μια φυσιολογική απάντηση στην αυθόρμητη ανάγκη του απλού κόσμου να φωνάξει: «πότε με ρωτήσατε γι’ αυτά που κάνετε;» Από την άλλη το δημοψήφισμα είναι μια πράξη της λαϊκής βούλησης μόνο μέσα στα πλαίσια μιας αληθινής δημοκρατίας όπου ο λαός έχει τον πρωταρχικό λόγο. Διαφορετικά είναι μια μεθόδευση χειραγώγησης του λαού και πειθαναγκασμού του σε επιλογές που έχουν ήδη αποφασιστεί από την εξουσία. Όπως π.χ. το δημοψήφισμα που έχει εξαγγείλει ο πρωθυπουργός. Κι αυτό ανεξάρτητα από το αν θα το κάνει ή όχι.

Βεβαίως, το δημοψήφισμα έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν σαν αίτημα που επιτρέπει την ευρύτατη δυνατή ζύμωση για κορυφαία ζητήματα και επιλογές (π.χ. ευρωσύνταγμα, σχέδιο Ανάν, κλπ.). Σ’ αυτήν την περίπτωση πρόκειται για την προσπάθεια αφύπνισης του κόσμου και αποτροπής μιας καταστροφικής εξέλιξης. Για την αφύπνιση και την αποτροπή. Σε κάθε άλλη περίπτωση το αίτημα για δημοψήφισμα αποτελεί ένα σύνθημα αποπροσανατολισμού και υποτίμησης της νοημοσύνης, αλλά και της αγωνιστικής ετοιμότητας του κόσμου.
Τι εννοούμε μ’ αυτό;
Σε τι απαντά π.χ. το αίτημα για δημοψήφισμα ενάντια σε ένα καθεστώς που έχει εγκατασταθεί ήδη στη χώρα; Το ερώτημα αυτό τίθεται για όλες αυτές τις πρωτοβουλίες που θέτουν κορυφαία ζητήματα κυριαρχίας και δημοκρατίας στην χώρα σε δημοψήφισμα. Όταν ζητάμε δημοψήφισμα για το μεσοπρόθεσμο, θα ήταν κατανοητό, αν βρισκόμασταν σε μια κατάσταση όπου τίποτε δεν θα είχε περάσει. Τι νόημα έχει να ζητάς δημοψήφισμα την ίδια ώρα που συντρίβεται η κοινωνία και ξεπουλιέται η χώρα κάτω από την σιδερένια φτέρνα του καθεστώτος της τρόικας; Τι σόι λαός είναι αυτός που θέτει σε δημοψήφισμα την ίδια τη ζωή του; Η ίδια η πράξη και το αίτημα αποδεικνύει το πόσο χαμηλά έχει ξεπέσει αυτός ο λαός.
Δέχομαι απόλυτα το αγνό των προθέσεων, αλλά είναι ποτέ δυνατόν να θέσω υπό ερωτηματικό το αν η οικογένεια και η χώρα μου θα της επιτραπεί να επιβιώσει; Αν θα μπορεί να ασκεί κυριαρχία; Αν θα μπορεί έστω και ελάχιστα να συντηρείται; Τι σόι αγωνιστές, δημοκράτες και πατριώτες είναι αυτοί που θα έθεταν σε δημοψήφισμα τα πιο ιερά και απαραβίαστα δικαιώματα ενός λαού; Ακόμη κι αν ένα τέτοιο δημοψήφισμα ήταν κατορθωτό, ακόμη κι αν η έγκριση αυτών των βασικών δικαιωμάτων ήταν συντριπτική και μόνο το γεγονός ότι ο ίδιος ο λαός έχει αποδεχτεί να τα θέσει υπό ερωτηματικό είναι αρκετό για την όποια εξουσία να τα θέτει διαρκώς υπό αμφισβήτηση. Αυτό θέλουν να πετύχουν όσοι υποστηρίζουν το δημοψήφισμα; Για τους περισσότερους είμαι σίγουρος πώς όχι.
Δεν μπορούν να μπουν όλα τα ζητήματα σε δημοψήφισμα. Είναι θέμα αξιοπρέπειας του ίδιου του λαού. Ένα καθεστώς που παραβιάζει κάθε ιερό και όσιο, που οδηγεί σε απόγνωση και δουλεία έναν ολόκληρο λαό δεν τίθεται σε δημοψήφισμα, ανατρέπεται από την οργανωμένη πάλη της πλειοψηφίας του ίδιου του λαού. Το να ζητάς από τον κόσμο να υποστηρίξει το αίτημα για δημοψήφισμα, ιδίως όταν πρόκειται για τόσο καίρια ζητήματα, του ζητάς απλά να αποστρατευθεί από την πάλη για την ανατροπή. «Έλα υπέγραψε το αίτημα για δημοψήφισμα και πήγαινε στο σπίτι σου ήσυχος ότι έκανες το καθήκον σου», αυτό είναι το μήνυμα που του μεταδίδεις.
Πολύ χειρότερα είναι τα πράγματα με το δημοψήφισμα που ξεκίνησε η λεγόμενη Συμμαχία για την Ελλάδα, η οποία καλεί του περαστικούς ή όποιους κατεβαίνουν στην πλατεία Συντάγματος να ψηφίσει σε μια κάλπη το αίτημα για τη διάλυση της Βουλής και τη Σύγκληση Λαϊκής Συντακτικής Εθνοσυνέλευσης, η οποία θα μας λύσει όλα τα προβλήματα: χρέος, τιμωρία των ενόχων, δημοκρατία, κοκ. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα δοθεί στον πρόεδρο της δημοκρατίας, από τον οποίο θα απαιτηθεί η διάλυση της σημερινής Βουλής. Προσωπικά δεν γνωρίζω ποιοι αποτελούν την εν λόγω Συμμαχία, ούτε με ενδιαφέρει να μάθω. Και μόνο η πράξη της την χαρακτηρίζει.
Όσο αυτή η κίνηση εντάσσεται στα πλαίσια του πολιτικού τσίρκου που έχει εγκατασταθεί στην πλατεία Συντάγματος, όπου ποικίλα πολιτικά μαγαζάκια έχουν στήσει τις τέντες τους και έχουν βγάλει τις πραμάτειες τους σε κοινή θέα, δεν αποτελεί τίποτε περισσότερο από μια ακόμη γραφικότητα. Έστω κι αν όλες αυτές οι γραφικότητες τελικά δημιουργούν αποστροφή στον απλό κόσμο. Το επικίνδυνο της όλης υπόθεσης αρχίζει να διαφαίνεται από την στιγμή που αρχίζει κανείς να σκέφτεται το τι επιδιώκει.
Καταρχάς ποιος είναι εκείνος που θα διαλύσει την υπάρχουσα Βουλή; Ο πρόεδρος της δημοκρατίας; Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με συνταγματική εκτροπή, όπου ο πρόεδρος της δημοκρατίας θα δημιουργήσει πολιτειακό πρόβλημα και θα εκβιάσει την διάλυση της Βουλής. Αυτό ζητά η Συμμαχία; Κι αν αυτό αποζητά, τότε τι εμποδίζει τον Πρόεδρο να το κάνει υπέρ μιας χούντας υπερκομματικής, όπως σχεδιάζεται εδώ και μήνες; Ή μήπως δεν πρέπει να μας απασχολεί γιατί θα μας προστατεύσει η Συμμαχία για την Ελλάδα; Εκτός κι αν κάποιοι της Συμμαχίας εποφθαλμιούν κάποια θέση σε μια τέτοια χούντα που για τα μάτια του κόσμου θα εμφανιστεί ως κυβέρνηση προσωπικοτήτων. Δεν γνωρίζω, απλά αναρωτιέμαι.
Καταλαβαίνει ο αναγνώστης σε τι παγίδα μπορεί να τον οδηγήσει ένα τέτοιο «δημοψήφισμα»; Κι αυτό ανεξάρτητα των όποιων καλών προθέσεων των εμπνευστών του, που από τις πράξεις τους φαίνεται να έχουν εξαιρετικά χαμηλή πολιτική εμπειρία, αν υποθέσουμε ότι όντως δεν υπάρχει κάτι πιο ύποπτο. Όμως ο δρόμος προς την κόλαση στρώνεται πάντα με καλές προθέσεις. Ιδίως σήμερα, που ζούμε σε πολύ πονηρούς καιρούς.
Βέβαια, υπάρχει και το αίτημα για λαϊκή εθνοσυνέλευση και νέο Σύνταγμα, το οποίο υποτίθεται ότι θα τα λύσει όλα. Ως αίτημα δεν μας βρίσκει αδιάφορους. Ωστόσο, υπάρχουν πολλά ερωτηματικά: Πώς ακριβώς θα υπάρξει η λαϊκή εθνοσυνέλευση; Ποιος θα την επιβάλει; Η έκφραση της λαϊκής θέλησης μέσω του «δημοψηφίσματος»; Ο Πρόεδρο της Δημοκρατίας; Ο ίδιος που λειτουργεί ως όργανο του κυρίαρχου καθεστώτος; Ποιος ακριβώς;
Η μόνη αυθεντική λαϊκή εθνοσυνέλευση που μπορεί να υπάρξει είναι μόνο σαν πρακτική έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας με την άμεση εκλογή μεγάλου αριθμού αντιπροσώπων με μοναδικό σκοπό την σύνταξη και ψήφιση του νέου συντάγματος. Πώς μπορεί να συμβεί μια τέτοια λαϊκή εθνοσυνέλευση, χωρίς την ανατροπή του κυρίαρχου καθεστώτος; Με μαγικά; Ή αρκεί το «δημοψήφισμα»; Η ιστορία δείχνει, όπως και η εμπειρία, ότι η λαϊκή εθνοσυνέλευση μπορεί να είναι μόνο η κορύφωση μιας αυθεντικά λαϊκής δημοκρατικής εξέγερσης. Όλα τα άλλα είναι είτε εκ του πονηρού, είτε προϊόν πολιτικής αφέλειας και φόβου μπροστά στο καθήκον.
Κι ας πούμε ότι με κάποιον μαγικό τρόπο αυτή η λαϊκή εθνοσυνέλευση συγκαλείται, τότε τι θα συμβεί όσο αυτή θα συνεδριάζει; Θα εξακολουθούμε π.χ. να πληρώνουμε το χρέος; Ποιος θα θωρακίσει τη χώρα από τις απειλές και τις πιέσεις που θα της ασκηθούν; Πως θα λειτουργεί η οικονομία όσο θα συνεδριάζει η λαϊκή εθνοσυνέλευση και θα συζητά το Σύνταγμα; Τι θα τρώνε τα νοικοκυριά; Κουτόχορτο; Με τι νόμισμα και ποιες πολιτικές θα λειτουργεί η οικονομία; Εκτός κι αν όλα θα σταματήσουν με μιας, ο χωρόχρονος θα σταματήσει σε μια σπάνια επίδειξη παραβίασης των νόμων της φύσης, μέχρις ότου η λαϊκή εθνοσυνέλευση συνέλθει, συντάξει, ψηφίσει το Σύνταγμα και κατόπιν νέων εκλογών θα εκλεγούν οι νέες δυνάμεις που θα αναλάβουν την εξουσία της χώρας.
Έχουν νόημα όλα αυτά, ή απλώς πετάμε ότι κουτουράδα μας κατέβει στο κεφάλι προκείμενου να μην μιλήσουμε για το δια ταύτα; Και το δια ταύτα είναι ένα: όποιος αληθινά θέλει να αναμετρηθεί με το υπάρχων καθεστώς, όποιος στ’ αλήθεια θέλει να το ανατρέψει, οφείλει να συμβάλει στην πλατιά οργάνωση μιας ευρύτατης κοινωνικοπολιτικής συμμαχίας της πλειοψηφίας του λαού σε ένα μέτωπο μάχης στη βάση συγκεκριμένων άμεσων βασικών αιτημάτων, που αφορούν την μη αναγνώριση του χρέους, την έξοδο από το ευρώ και την επιστροφή σε εθνικό νόμισμα, την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, το σπάσιμο των δεσμών εξάρτησης και υποτέλειας. Μόνο μια κυβέρνηση ενός τέτοιου μετώπου μπορεί να αναλάβει την υλοποίηση των άμεσων στόχων και την θωράκιση της χώρας από απειλές και πιέσεις. Μόνο μια τέτοια κυβέρνηση, που εκ φύσεως θα είναι προσωρινή και μεταβατική, μπορεί να εγγυηθεί ελεύθερες εκλογές για λαϊκή εθνοσυνέλευση με μοναδικό σκοπό την σύνταξη και ψήφιση νέου αυθεντικά δημοκρατικού συντάγματος. Με την ψήφιση του νέου συντάγματος και την προκήρυξη των εκλογών διακυβέρνησης της χώρας σύμφωνα με τους νέους συνταγματικούς κανόνες, τόσο η κυβέρνηση του μετώπου, όπως και το ίδιο το μέτωπο, θα έχουν επιτελέσει το έργο τους και θα περάσουν στην ιστορία.
Τίποτε από όλα αυτά δεν μπορεί να γίνει με το να ψηφίσει κανείς σε «δημοψηφίσματα». Χρειάζεται οργάνωση και αγώνας του ίδιου του λαού. Πράγμα δύσκολο και εξαιρετικά επισφαλές, αλλά ο μόνος έντιμος τρόπος για να υπηρετήσει κανείς αυτό που υποτίθεται ότι προτάσσει: την λύτρωση του λαού και της χώρας. Εκτός κι αν ορισμένοι προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν τα αποτελέσματα ή τις υπογραφές για το όποιο δημοψήφισμα σε τραπέζια συναλλαγής και για αλλότριους σκοπούς.


28/6/2011